Tworków - ruiny pałacu i barokowy kościół

Plan wycieczki

1. Wysiadamy z pociągu w Tworkowie (pierwszy przystanek na linii Racibórz/Chałupki) i udajemy się ul. Dworcową w kierunku południowo-zachodnim, mijamy odchodzącą w lewo ul. Żwirową i wśród pierwszych zabudowań wsi dochodzimy do skrzyżowania z ul. Zamkową (z lewej) i ul. Parkową (z prawej) - spacer do tego miejsca zajmie nam ok. 15 minut.
2. Skręcamy w prawo w ul. Parkową i po 100 m osiągamy pierwszy cel wycieczki: ruiny pałacu i Park Zamkowy w Tworkowie. Czas na zapoznanie się z budowlą, wyjście na wieżę widokową oraz relaks w parku planujemy wg osobistych upodobań.
3. Wracamy do skrzyżowania, przecinamy ul. Dworcową i zmierzamy prosto ul. Zamkową, by po ok. 170 m skręcić w prawo w ścieżkę wzdłuż cmentarza - doprowadzi nas do drugiego celu wycieczki: kościoła św. Apostołów Piotra i Pawła (zobaczycie go po prawej, ul. Główna 19).
4. Zapoznajemy się ze świątynią i jej interesującym otoczeniem.
5. Wracamy na przystanek kolejowy - zaplanujmy na to około 25 minut.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Linia kolejowa biegnie wzdłuż nadodrzańskich wałów przeciwpowodziowych, w pobliżu stacyjki znajduje się żwirownia, a tuż za pasem zieleni - Odra i jej starorzecza. Na przeciwnym, prawym brzegu Odry na wysokości Tworkowa do 2016 roku istniała wioska Ligota Tworkowska, która (wraz z sąsiednią - znacznie większą - miejscowością Nieboczowy) została wysiedlona i zlikwidowana w celu budowy zbiornika Racibórz Dolny.
2. Pierwszy etap wycieczki to sielski odcinek wśród łąk i pól - wymarzony na spacer.
3. Pałac - od lat 40. XX wieku w stanie trwałej ruiny - ma średniowieczny zamkowy rodowód. Wielokrotnie zmieniał właścicieli, którzy dokonywali kolejnych ingerencji architektonicznych - ostatnia przebudowa w duchu neorenesansu miała miejsce w latach 70. XIX wieku za czasów rodziny von Saurma-Jeltsch. Do zniszczenia imponującej budowli przyczynił się pożar (1931) - pikanterii dodaje hipoteza, że przyczyną było podpalenie w celu wyłudzenia odszkodowania. Świeża rewitalizacja pałacu (wsparta środkami unijnymi) objęła m.in. zabezpieczenie murów oraz odbudowę wieży zegarowej, której taras na wysokości 21 m jest znakomitym punktem widokowym. Teren pałacu (w tym wieża) dostępny jest codziennie bezpłatnie, po zmroku pięknie oświetlony.
4. Park Zamkowy aż prosi się o spacer - najlepiej obejść cały pałac zaczynając od prawej strony (patrząc od frontu), zajrzeć nad staw na tyłach, jak również do właściwego parku z oczkiem wodnym za ogrodzeniem (na pn.-zach.) - warto zapoznać się tam z tablicami informacyjnymi.
5. Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła z lat 90. XVII wieku - zwany perłą górnośląskiego baroku - cenny jest nie tylko ze względu na swój bogaty wystrój, lecz także dzięki odkrytym w atmosferze sensacji w latach 90. XX wieku sarkofagom rodziny von Reiswitz. Odrestaurowane, pięknie zdobione trumny (w tym 9 dziecięcych!) - zdaniem niektórych atrakcyjniejsze niż na Wawelu - eksponowane są w bocznej kaplicy po lewej, wraz z ubrankami i innymi akcesoriami znalezionymi w środku.
6. Na zewnątrz, na wprost wejścia do świątyni warto zwrócić uwagę na grób księdza dr Augustina Weltzla (1817-1897), wieloletniego proboszcza w Tworkowie, prekursora badań dziejów Górnego Śląska, zwanego „Górnośląskim Tacytem”.
7. Przy przejściu z kościoła na cmentarz od strony południowej znajdziemy pomnik „Ofiarom wojen i przemocy” oraz dwujęzyczną tablicę, którą tworkowianie poświęcili swym współbraciom poległym w II wojnie światowej - wstrząsająca jest lista ponad 200 nazwisk, spośród których wiele zdradza zdecydowanie słowiańskie brzmienie (Tworków do 1945 należał do Niemiec).
8. Przy ul. Głównej kilkaset metrów poniżej kościoła (na południe) znajdziemy kolejną ciekawostkę: mini-fontannę z wykonanym z blachy pomnikiem Złotego Kłosa, upamiętniającym osobliwość przyrodniczą odnotowaną w miejscowym stawie w 1720 r.
9. W Tworkowie urodziła się Anna Wyszkoni - polska wokalistka przez wiele lat związana z zespołem „Łzy”.

Warianty i modyfikacje

1. Możliwy dojazd autobusem - Tworków znajduje się na trasie linii publicznego transportu Racibórz/Krzyżanowice - przystanek w samym centrum wsi, blisko kościoła św. Apostołów Piotra i Pawła.
2. Uniezależnienie od rozkładów jazdy, a co za tym idzie - swobodę czasową zapewni wybór własnego środka transportu. Przez Tworków przebiega DK 45 (odcinek z Raciborza do Zabełkowa), z której należy zjechać do centrum wsi w ul. Raciborską (zbliżając się od Raciborza) lub w ul. Główną (nadjeżdżając od Krzyżanowic).
3. Podróżując samochodem można zobaczyć jeszcze jedną tworkowską świątynię: pięknie położony pątniczy barokowy kościółek św. Urbana (zwany Urbankiem), oddalony ok. 2,5 km na zachód od centrum.
4. Wiejskie obszary powiatu raciborskiego są także godne polecenia dla rowerzystów.

Wskazówki praktyczne

1. Podstawową propozycję wycieczki rozpisano na dojazd pociągiem (Koleje Śląskie, linia Racibórz/Chałupki, kilka kursów dziennie) - opcja ta będzie przydatna dla turystów z bazą w Raciborzu, dokąd koleją można bezpośrednio dotrzeć m.in. z Rybnika, Katowic, Kędzierzyna-Koźla, Opola czy Wrocławia.
2. Decydując się na skorzystanie z transportu publicznego (pociąg, autobus) należy upewnić się co do aktualnego rozkładu jazdy - kolej zmienia go średnio co 3 miesiące, część kursów jeździ tylko sezonowo bądź w wybrane dni tygodnia. Pamiętajmy też o metodzie odliczania wstecz i dokładnie skalkulujmy czas potrzebny, by dotrzeć na pociąg/autobus powrotny - w przypadku spóźnienia może pozostać nam jedynie taksówka czy łapanie stopa.
3. Jeśli wybierzemy samochód, można zaparkować pod ruinami pałacu, a także obok remizy strażackiej na wprost kościoła - kolejność zwiedzania obiektów nie będzie miała wtedy znaczenia. Dysponując autem warto rozważyć rozszerzenie wycieczki o inne miejscowości gminy - na czele z jej siedzibą, Krzyżanowicami (tam m.in. zespół pałacowo-parkowy rodziny von Lichnovsky - miejsce pobytów kompozytorów: Beethovena i Liszta).
4. WAŻNE! Chcąc mieć pewność, że kościół św. Apostołów Piotra i Pawła będzie otwarty, najlepiej parę dni wcześniej zadzwonić na parafię: tel. 32 4196226 i poprosić proboszcza o kontakt do kościelnego - celem umówienia się na zwiedzanie (pan Hubert Kasza - który pełni służbę w tworkowskim kościele już kilkadziesiąt lat - chętnie i wyczerpująco opowie o wystroju świątyni, jak również o niezwykłych perypetiach związanych z sarkofagami).
5. Kilkadziesiąt metrów poniżej kościoła (po przeciwnej stronie ulicy) znajduje się cukiernia oferująca ciastka i lody na wynos, przy ul. Długiej jest też restauracja.