Rowokół - święta góra Słowińców pętlą ze Smołdzina

Plan wycieczki

1. Wycieczkę zaczynamy z parkingu przy ul. Daszyńskiego (przy stacji paliw) we wsi Smołdzino.
2. Po przejściu na drugą stronę jezdni zaczyna się żółty szlak , na który wchodzimy. Po ok. 200 m dochodzimy do skrzyżowania szlaków i dalej, na sam szczyt maszerujemy już szlakiem niebieskim .
3. Po zdobyciu szczytu, podążamy dalej niebieskim szlakiem , który za wieżą widokową schodzi w dół.
4. Po wyjściu z leśnej drogi dochodzimy do cmentarza komunalnego i dalej, nie trzymając się już szlaku schodzimy przy cmentarzu na lewo. Maszerujemy w dół wsi i cały czas prosto, mijając kościół dochodzimy do parkingu, skąd zaczynaliśmy wycieczkę.

Atrakcje i walory krajoznawcze

1. Na szczycie Rowokołu usytuowana jest ponad 20 - metrowa metalowa wieża widokowa.
2. W 1932 r. dokonano na wzgórzu przypadkowego odkrycia fragmentów kamiennych fundamentów średniowiecznej budowli oraz licznych szkieletów ludzkich. W następnych latach odkryto dobrze zachowane grodzisko z IX – XI w. z wypukłym majdanem, wałem obronnym, suchą fosą, bastionem oraz cmentarzysko. Odkryte pozostałości świadczą o istnieniu dawnego grodziska z kaplicą, gdzie ostatnich pochówków dokonywano jeszcze w XVII w. W trakcie kolejnych badań archeolodzy znaleźli fragmenty naczyń i zabytki krzemienne prawdopodobnie neolityczne, należące do kultury amfor kulistych, które są dowodem obecności człowieka  w tym miejscu już w trzecim tysiącleciu p.n.e.
3. Temu punktowi górującemu nad okolicą od dawna przypisywano magiczne znaczenie, jako że było to miejsce pogańskiego kultu religijnego, bowiem na szczycie znajdowała się świątynia ku czci boga Swarożyca, przy której co noc rozpalano ognisko wskazujące rybakom drogę do pobliskiego portu oraz palenisko ofiarne. Jednak już w XII i XIII wieku Rowokół stał się miejscem kultu chrześcijan. Na wzgórzu wzniesiono kaplicę poświęconą św. Mikołajowi - patronowi żeglarzy, marynarzy, piratów, w której umieszczono obraz Najświętszej Marii Panny. Miejsce to stało się celem pielgrzymek za sprawą obrazu słynącego cudami.
4. Ze wzgórzem wiążą się liczne legendy, między innymi o dzwonach co potoczyły się do rzeki Łupawy, o zamczysku, które zapadło się pod ziemię, o pirackich skarbach ukrytych gdzieś w pobliżu… W czasie gdy burzono kaplicę św. Mikołaja, zerwany z jarzma dzwon stoczył się po zboczu góry i zatonął w Łupawie, która wtedy była w tym miejscu bardzo głęboka. W dawnych czasach topił się tu co roku jakiś człowiek. Wnoszono z tego, że jest to kara za pohańbienie świętego miejsca. Ponadto mówiono, że niekiedy nocą słychać dźwięk dzwonów, dochodzący z głębiny.
5. Obszar Rowokołu stanowi enklawę Słowińskiego Parku Narodowego, który jest czwartym pod względem wielkości parkiem chronionym w Polsce. Został utworzony 1 stycznia 1967 roku, a w 1977 został włączony przez UNESCO do sieci rezerwatów biosfery. Charakterystycznymi elementami Parku są jeziora, bagna, łąki, torfowiska, nadmorskie bory i lasy, plaże, a przede wszystkim ruchome wydmy. Symbolem Parku jest mewa srebrzysta.
6. Przy zejściu ze wzgórza w kierunku wsi mijamy cmentarz komunalny, na którym zachowały się dawne poniemieckie nagrobki mieszkańców żyjących w Smołdzinie.
7. Idąc przez wieś mijamy Kościół Trójcy Świętej, który jest bardzo ważnym obiektem sakralnym w tym regionie. Pierwotnie była to świątynia protestancka ufundowana przez Księżną Annę pomorską, księżną Croy - ostatnią przedstawicielkę dynastii Gryfitów panujących na tutejszych ziemiach, która konsekrowana została w 1632 roku. Budowla ma cenne, zabytkowe wyposażenie, m.in.: wczesnobarokowy ołtarz oraz ambona, portrety księżnej Anny i jej syna Ernesta Bogusława de Croy, chrzcielnica z XVII wieku, ołtarzowe świeczniki cynowe. Podobno ostatnie książki słowińskie zostały dla ocalenia zamurowane w podziemiach świątyni. Ze Smołdzinem i świątynią związana jest osoba pastora Michała Mostnika - kapelana książąt pomorskich, jednego z pierwszych autorów dzieł literackich w gwarze słowińskiej języka kaszubskiego, który przetłumaczył biblię Marcina Lutra na język polski i napisał śpiewniki dla miejscowej ludności.
8. Okolice Smołdzina zamieszkiwali niegdyś Słowińcy, o których dziś mówi się już tylko w czasie przeszłym. Była to historyczna grupa etnograficzna (ludność autochtoniczna północno-zachodniej części województwa pomorskiego), będąca w istocie odłamem ludności kaszubskiej zamieszkującej do lat po II wojnie światowej tereny nad jeziorami Gardno i Łebsko. Posługiwali się oni gwarą słowińską, wchodzącą w skład dialektu języka kaszubskiego. Ponadto cechowali się posiadaniem własnej kultury materialnej i duchowej - architektura, wyposażenie wnętrz, sztuka ludowa, liczne obrzędy, zwyczaje, podania, legendy. Nieurodzajne gleby i bogate w ryby jeziora powodowały, że mężczyźni głównie zajmowali się rybactwem. Po roku 1945 Słowińcy, traktowani jako Niemcy, bo zamieszkujący przed wojną ziemie niemieckie i mówiący językiem niemieckim byli szykanowani i wysiedlani. Wielu z nich zmuszono do emigracji do Niemiec w czasach komunizmu.

Wskazówki praktyczne

1. Parking w Smołdzinie przy stacji paliw jest parkingiem bezpłatnym.
2. Szlak na wzgórze prowadzi dość szeroką, wygodną ścieżką leśną, ale należy zrezygnować z plażowego obuwia na rzecz wygodnego obuwia sportowego, tym bardziej, że zejście jest dość strome.
3. Wejście na wieżę widokową jest płatne (można płacić kartą); wieża czynna w sezonie od maja do końca września.
4. We wsi Smołdziono funkcjonują obiekty gastronomiczne oraz sklepy spożywcze.
5. Do wsi Smołdzino można dojechać komunikacją miejską ze Słupska (PKS Słupsk, Nord Express).