Lubomir z Przełęczy Jaworzyce

Plan wycieczki

1. Wycieczkę rozpoczynamy na przełęczy Jaworzyce, przez którą przebiega droga z Węglówki do Wiśniowej. Kierujemy się na zachód za znakami czerwonego szlaku (drogowskaz: Gościniec pod Lubomirem). Wędrujemy łagodnie pod górę przez las wąską asfaltową drogą. Po około 1 km marszu po prawej stronie mijamy obszerny parking oraz drewniane wiaty z ławeczkami.
2. Dalej drogą wzdłuż zabudowań wysoko położonego przysiółka Węglówki. Po około 20 minutach marszu dochodzimy do Gościńca pod Lubomirem. Odsłaniają się widoki na wzniesienia Beskidu Wyspowego, patrząc od lewej widać: Wierzbanowską Górę, Łopień, Śnieżnicę, Mogielicę, Ćwilin, po prawej stronie masywny grzbiet Lubogoszczy, w tle Gorce.
3. Wchodzimy do lasu. Czeka nas teraz przyjemna wędrówka przez bukowo-jodłowy las. Idziemy pod górę, mijając co jakiś czas tablice ścieżki dydaktycznej oraz ławeczki.
4. Dochodzimy na szczyt Lubomira (904 m n.p.m.) i budynku obserwatorium astronomicznego. Za budynkiem znajdują się tabliczki z oznaczeniem szczytu, ławeczki, drewniana wieża obserwacyjna oraz pozostałości ruin dawnej stacji astronomicznej. Z tego miejsca możemy kontynuować wędrówkę szlakiem czerwonym w kierunku Łysiny (891 m n.p.m.) lub wrócić na przełęcz Jaworzyce tą samą drogą.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Lubomir (904 m n.p.m.) jest bardzo „utytułowanym” szczytem. Ilość odznak, jakie można zdobywać, wchodząc na ten szczyt, robi wrażenie. Lubomir należy do: Korony Gór Polski (jako najwyższy szczyt Beskidu Makowskiego), Korony Polskich Beskidów (odznaka ustanowiona przez Oddział PTTK w Bochni), Diademu Polskich Gór (odznaka ustanowiona przez Komisję Turystyki Górskiej Oddziału PTTK we Wrocławiu). Lubomir należy także do: Korony Beskidu Wyspowego oraz nowej odznaki, ustanowionej w sierpniu 2021 roku – „102 Wyspy” Beskidu Wyspowego. Szczyt ten wciąż wzbudza kontrowersje wśród geografów i turystów – jedni zaliczają go do Beskidu Wyspowego, inni do Beskidu Makowskiego. Pewnym kompromisem jest zaliczenie pasma Lubomira i Łysiny do Beskidu Myślenickiego – taką nazwę można spotkać w wielu przewodnikach i opracowaniach turystycznych.
2. Obserwatorium Astronomiczne im. Tadeusza Banachiewicza na Lubomirze to obiekt o ciekawej historii. Pierwsza stacja astronomiczna w tym miejscu została uruchomiona w 1922 roku, na ziemiach podarowanych na ten cel przez księcia Kazimierza Lubomirskiego (od jego nazwiska szczyt ten nazwano później Lubomirem). W 1925 roku odkryto kometę w gwiazdozbiorze Pegaza (odkrycia dokonał ówczesny kierownik placówki Lucjan Orkisz). W 1944 roku obserwatorium zostało zniszczone wskutek działań wojennych, spłonęły wówczas dzienniki obserwacyjne z 20 lat działalności. Do dziś zachowały się jedynie schodki i podmurówka dawnego pawilonu lunet. W 2007 roku otwarto nowy budynek obserwatorium. W placówce organizowane są: dzienne pokazy Słońca, wieczorne pokazy nieba, rozmaite prelekcje i pogawędki na tematy astronomiczne.
3. Przez szczyt Lubomira przechodzi Mały Szlak Beskidzki, nazywany w skrócie MSB, znaczony kolorem czerwonym. Szlak ten o długości około 137 km wiedzie przez Beskid Mały, Beskid Makowski i Beskid Wyspowy, rozpoczyna się w Bielsku-Białej (w dzielnicy Straconka), a kończy na Luboniu Wielkim w Beskidzie Wyspowym.
4. Nasza trasa prowadzi wzdłuż ścieżki dydaktycznej „Wielcy astronomowie znani i mniej znani”. Na szlaku znajdują się tablice z opisem ciekawostek astronomicznych. Opisano także historię obserwatorium na Lubomirze, największe odkrycia oraz sylwetki astronomów.

Warianty i modyfikacje

1. Warto wydłużyć trasę i powędrować dalej szlakiem czerwonym , by zaliczyć kolejne dwa szczyty tego pasma: Łysinę (891 m n.p.m.) oraz Trzy Kopce (894 m n.p.m.). Z Lubomira na Trzy Kopce dojdziemy w około 15 minut, zaś na Łysinę w około 30 minut łagodną, leśną ścieżką. Oba te szczyty zaliczane są do odznaki „102 Wyspy” Beskidu Wyspowego.

Wskazówki praktyczne

1. Na miejsce startu najlepiej przyjechać własnym transportem. Przełęcz Jaworzyce znajduje się na granicy miejscowości: Kobielnik i Węglówka. Duży, nowy parking znajduje się około 1 km powyżej przełęczy Jaworzyce, już przy czerwonym szlaku (skręcamy w miejscu, gdzie stoi drogowskaz: Gościniec pod Lubomirem). Na samej przełęczy, gdzie znajduje się drewniana wiata z ławeczkami, jest niewielki placyk, ale miejsca starczy tu tylko dla dwóch samochodów.
2. Obserwatorium Astronomiczne na Lubomirze jest udostępniane dla turystów przede wszystkim w weekendy. W pogodne dni prowadzone są obserwacje pokazów słońca, zaś pokazy nieba organizowane są w sobotnie wieczory. Aktualne informacje na temat zwiedzania obiektu wraz z harmonogramem pokazów znajdują się na stronie: weglowka.pl/obserwatorium.
3. Gościniec pod Lubomirem znajdujący się na naszej trasie, usytuowany przy czerwonym szlaku, serwuje smaczną, domową kuchnię i oferuje możliwość noclegu. W wakacje restauracja czynna jest codziennie (oprócz poniedziałków), zaś w pozostałe miesiące tylko w weekendy. Jeśli mamy w planach zjeść posiłek w gościńcu, sprawdźmy przed wędrówką, czy w danym dniu obiekt jest otwarty: gosciniecpodlubomirem.pl.
4. Nawierzchnia na szlaku to przede wszystkim droga leśna oraz asfalt. Szlak jest drożny praktycznie o każdej porze roku, gdyż z drogi tej korzystają pracownicy obserwatorium. Trasę polecamy szczególnie w okresie jesiennym, kiedy ścieżka od gościńca na szczyt mieni się kolorowymi barwami bukowo-jodłowego lasu.