Pętla z Tolkmicka śladami Prusów

Plan wycieczki

1. Wycieczkę rozpoczynamy na rynku w Tolkmicku. Za znakami szlaku czerwonego i żółtego udajemy się na wschód, przekraczamy mostkiem rzeczkę Stradankę i minąwszy Staw Młyński, skręcamy w ulicę Przybytowską i wędrując nią w górę, opuszczamy miasto. Za ostatnimi zabudowaniami skręcamy na rozwidleniu w lewo, cały czas trzymając się żółtych znaków .
2. Wchodząc do lasu mijamy tablicę informującą, że znaleźliśmy się na terenie Rezerwatu Dolina Stradanki. Idziemy lekko pod górę, przechodzimy przez drewniany mostek na Stradance i po kilkuset metrach dochodzimy do Wałów Tolkmita. Obok znajduje się tablica informacyjna.
3. Wędrujemy nadal żółtym szlakiem , wspinając się na zbocza Wysoczyzny Elbląskiej, na szczycie, po prawej stronie charakterystyczne dla regionu głębokie, kilkudziesięciometrowe, strome jary. Dochodzimy do końca lasu i, wychodząc na sporą polanę, możemy podziwiać Park Pachnicowy. Na polanie znajdują się trzy tablice informacyjne o ciekawostkach przyrodniczych.
4. Dalszy spacer prowadzi po lekko pofalowanych pustaciach przy Dolinie Stradanki, rozległe widoki na pola i odległą wieżę kościoła w Pogrodziu urozmaicają wędrówkę. Stale trzymamy się żółtego szlaku , którego oznaczenia są tutaj dość rzadkie, jednak droga jednoznacznie pokazuje gdzie mamy wędrować. Z prawej strony zobaczymy nieco zatartą już, tablicę informującą o znajdującym się tu niegdyś cmentarzysku Prusów.
5. Idziemy dalej drogą do wsi Nowinki. Przy rozwidleniu dróg, gdzie szlak żółty skręca w prawo, wędrujemy prosto, asfaltową dróżką.
6. Schodzimy lekko w dół, prosto w stronę Tolkmicka, podziwiając widoki na Zalew Wiślany, dochodzimy do drogi 503, skręcamy w lewo i zachowując ostrożność kilkaset metrów pokonujemy poboczem szosy.
7. Gdy zobaczymy drewniany „witacz” Tolkmicka po prawej stronie, przekraczamy szosę i dalej idziemy w dół dróżką polną w stronę doskonale widocznego Tolkmicka. Mijamy sady i dochodzimy do rynku w Tolkmicku, gdzie kończymy wycieczkę.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Leśny rezerwat przyrody „Dolina Stradanki” utworzony w 2006 roku, obejmuje wąski pas lasu porastającego strome skarpy głębokich wąwozów rzeki Stradanki i części jej dopływów, wraz z tymi ciekami, o łącznej powierzchni 119,86 ha. Rezerwat rozciąga się na długości około 6 km we wschodniej części wielkiego kompleksu leśnego, na terenie Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elblaskiej. Zachwyca unikatowym krajobrazem doliny rzeki z głębokimi wąwozami i stromymi zboczami.
2. Ślady osadnictwa Pruskiego  i wcześniejszego - Grodzisko Wały Tolkmita, to pozostałości osady otoczonej wałami, które datować na wczesną epokę żelaza: VII - V wiek p.n.e. To właśnie z tego okresu pochodzą ślady pobytu prasłowiańskiej ludności kultury łużyckiej. Do XIII wieku okolice były zamieszkane przez pruskie plemiona Bałtów przybyłych na te tereny w IV wieku, zwanych przez Słowian Prusami. Wyraźnie widać wały ziemne grodziska i prowadzącą do niego drogę. Jeśli wespniemy się na szczyt wału – będziemy mieli piękny widok na Tolkmicko i Zalew Wiślany.
3. Tolkmicko, miasteczko portowe powstałe w końcu XIII wieku, z zachowanym średniowiecznym układem, zabytkowym kościołem z XIV wieku pod wezwaniem św. Jakuba, z pięknie zachowanymi gotyckimi polichromiami i barokowym wystrojem, plażą i portem, z możliwością popłynięcia statkiem do Krynicy Morskiej. Tolkmicko słynie z sadów, możemy po drodze zaopatrzyć się w pyszne, świeże jabłka (przez cały rok!).
4. Park Pachnicowy - czyli sztuczne siedlisko dla zagrożonego wyginięciem gatunku chrząszcza – pachnicy dębowej. Znalazły tam schronienie larwy tych owadów, przeniesione z drzew wyciętych przy rozbudowie drogi. Stworzenie sztucznego siedliska dla pachnicy jest projektem innowacyjnym w skali kraju. Larwy owadów umieszczono w specjalnych "domkach", zbudowanych z pni starych lip. Pachnica dębowa, jako relikt lasów pierwotnych jest objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Swoją nazwę pachnica zawdzięcza wydzielanym feromonom, których zapach jest tak silny, że wyczuwalny nawet dla człowieka.
5. We wsi Nowinka znajduje się zaledwie kilka domów, ale po drodze zobaczymy takie ciekawostki jak brzozy rosnące w łodzi, dwie kapliczki, przedwojenne gospodarstwa.

Warianty i modyfikacje

1. Możemy wydłużyć trasę, wędrując szlakiem żółtym w stronę Chojnowa, na punkt widokowy mieszczący się na zboczach wysoczyzny. Stamtąd możemy powrócić do Nowinki i zejść do Tolkmicka zgodnie z opisem wycieczki, albo wzdłuż szlaku rowerowego Green Velo zejść nad Zalew Wiślany i wzdłuż jego brzegu dotrzeć do Tolkmicka – jednak to już bardzo długa trasa – lepiej pokonać ja na rowerze.
2. Warto poświęcić trochę czasu na obejrzenie Tolkmicka. Przespacerować się do portu, odwiedzić pobliską plażę i wykąpać się w Zalewie Wiślanym, przy sprzyjającej pogodzie. W ratuszu znajduje się Muzeum Regionalne z lokalnymi wystawami i informacją turystyczną, oraz taras widokowy, z którego można podziwiać miasto i okolice z góry. Koniecznie trzeba zobaczyć odrestaurowany dworzec Kolei Nadzalewowej.

Wskazówki praktyczne

1. Do Tolkmicka najlepiej dojechać z Elbląga samochodem, drogą 503, która malowniczo prowadzi wzdłuż Zalewu Wiślanego. Samochód w Tolkmicku można zostawić na bezpiecznym parkingu na rynku, przed ratuszem.
2. Z Elbląga można dojechać do Tolkmicka autobusem PKS lub busami firmy Tolko, których rozkład znajdziemy w Internecie.
3. We wsi Nowinka, tuż przy znaku oznajmującym koniec wsi, znajduje się duża wiata, w której można zatrzymać się na posiłek, a nawet rozpalić ognisko.
4. W Tolkmicku znajduje się bogata i różnorodna baza noclegowa – od pola namiotowego, po domki i pensjonaty. Warto zostać tam kilka dni, bo okolica pozwala na wiele ciekawych wycieczek.
5. Najsmaczniejszą rybę zjemy w Tolkmicku w Smażalni ryb „Ryneczek”.