Święta Góra Jawor pętlą z Wysowej-Zdroju

Plan wycieczki

1. Wycieczkę zaczynamy pod cerkwią św. Michała Archanioła w Wysowej-Zdroju, gdzie znajduje się węzeł szlaków. Będziemy wędrować szlakiem zielonym (kierunek: Przejście graniczne Cigelka – 45 minut). Skręcamy w prawo w drogę asfaltową, po chwili przekraczamy mostek na Ropie. Idziemy wygodną, asfaltową drogą z ładnym widokiem na okolicę. Po ok. 20 minutach marszu dochodzimy do rozwidlenia – w tym miejscu opuszczamy szlak zielony (który wiedzie na wprost). Skręcamy w lewo.
2. Dalej drogą delikatnie pod górę przez las, doliną Głębokiego Potoku. Po kilku minutach podejście robi się stromsze. Dochodzimy do kaplicy pod szczytem góry Jawor – to słynne na Łemkowszczyźnie miejsce pielgrzymkowe (tu ławeczki, studnia z wodą, tablica informacyjna).
3. Od kaplicy idziemy na wprost leśną ścieżką, która po chwili doprowadza nas w pasmo graniczne. Stąd piękny widok na potężny masyw Busova leżący na Słowacji, po prawej stronie w panoramie wyróżnia się Lackowa. Skręcamy w prawo i za znakami czerwonymi wędrujemy pasmem granicznym.
4. Dochodzimy na przełęcz Cigelka (tu węzeł szlaków oraz niewielka wiata). Skręcamy w prawo na szlak zielony (kierunek: Wysowa). Wędrujemy przez las. Po ok. 25 minutach marszu docieramy do znanego nam już rozwidlenia dróg i asfaltu. Idziemy na wprost w kierunku Wysowej. Ostatni odcinek wiedzie tą samą drogą, którą szliśmy na początku naszej wycieczki.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Święta Góra Jawor położona nad Wysową to popularne na Łemkowszczyźnie miejsce pielgrzymkowe. W 1925 roku mieszkanka Wysowej, wracając z odpustu w Gaboltowie, w rejonie Jawora zobaczyła postać Matki Boskiej. Wieść o objawieniach maryjnych szybko rozeszła się po okolicy, a Łemkowie coraz częściej odwiedzali polanę pod górą Jawor. W 1929 roku na miejscu objawień postawiono kaplicę pod wezwaniem Opieki Matki Bożej, wkrótce nieopodal trysnęło źródło z cudowną wodą. Dziś sanktuarium pod górą Jawor to znane miejsce kultu. Główne uroczystości odpustowe odbywają się co roku 12 lipca, przyciągając tłumy wiernych.
2. Z łąk nieco poniżej przełęczy Cigelka roztacza się znakomita panorama na okolicę. Widać stąd: górę Jawor, Horb, wspaniale prezentuje się potężny masyw Busova, Siwa Skała oraz Lackowa. Na dalszym planie widać górę Bukowinę w okolicy przełęczy Tylickiej, jeszcze dalej rozciąga się pasmo Cergov. Polecamy zejść spod wiaty na przełęczy kilkaset metrów na stronę słowacką i nacieszyć oczy tymi pięknymi widokami.
3. Warto pospacerować po niewielkim, ale urokliwym uzdrowisku Wysowa-Zdrój, którego początki sięgają drugiej połowy XVIII wieku. W sanatoriach leczone są choroby układu trawienia, dróg oddechowych oraz ortopedyczno-urazowe. Warto odwiedzić pijalnię wód mineralnych – jest to współczesny obiekt znajdujący się w parku zdrojowym, zbudowany na wzór dawnej pijalni zaprojektowanej przez znanego architekta Karola Stryjeńskiego w latach dwudziestych XX wieku. Na uwagę zasługuje również cerkiew św. Michała Archanioła wybudowana w 1779 roku położona na małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej. Przy drodze prowadzącej do Hańczowej stoi kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny zbudowany w latach 1936-1938 według projektu Zbigniewa Mączeńskiego.

Warianty i modyfikacje

1. Część turystów wędruje tylko do kaplicy pod górą Jawor i wraca do Wysowej tą samą drogą. Jest to dobra opcja na nieforsowny, poobiedni spacer. Warto jednak podejść nieco wyżej leśną ścieżką, ponieważ z pasma granicznego roztacza się wspaniały widok na okolicę – w panoramie dominuje potężny masyw Busova (1002 m n.p.m.) oraz Lackowa.
2. Jeśli mamy więcej czasu i zapas sił, z przełęczy Cigelka możemy zejść do słowackiej miejscowości Cigel’ka. Prowadzi tam ładny widokowo szlak zielony , który wiedzie przez pola i łąki. We wsi znajduje się cerkiew pw. śś. Kosmy i Damiana z 1816 roku. Cigel’ka była niegdyś małym uzdrowiskiem, a w południowej części miejscowości znajdują się źródła mineralne.

Wskazówki praktyczne

1. Do Wysowej-Zdroju dojedziemy autobusami z Gorlic oraz Tarnowa (kurs A23 realizowany przez Koleje Małopolskie).
2. Samochód można zaparkować na parkingu naprzeciwko cerkwi św. Michała Archanioła, przy zielonym szlaku prowadzącym w kierunku granicy polsko-słowackiej.
3. Droga do kaplicy pod górą Jawor jest wyasfaltowana (ostatnie 100 metrów pod górę bez asfaltu, drogą utwardzoną). Szlak zielony z przełęczy Cigelka w kierunku Wysowej wiedzie lasem i jest typowo terenowy, zatem na wycieczkę zabierzmy wygodne obuwie turystyczne.
4. Dobrym miejscem do odpoczynku jest otoczenie kaplicy. Znajdują się tu ławeczki oraz źródło z wodą. Na przełęczy Cigelka stoi niewielka wiata, w której można się schronić na wypadek deszczu.
5. W Wysowej-Zdroju znajdują się sklepy, w których możemy zakupić prowiant na drogę. W miejscowości jest wiele możliwości skorzystania z lokalnej gastronomii (restauracja, kawiarnia, pizzeria, karczma serwująca łemkowskie i regionalne specjały).
6. Warto zajrzeć do Centrum Produktu Turystycznego i Kulturowego Beskidu Gorlickiego, które znajduje się nieopodal cerkwi. Można tu zakupić mapy oraz przewodniki po regionie, a także uzyskać informację na temat noclegów i atrakcji turystycznych w okolicy.