Spacerem po uzdrowisku Wysowa-Zdrój

Plan wycieczki

1. Spacer zaczynamy pod kościołem w Wysowej-Zdroju, przy drodze prowadzącej do Hańczowej. Kierujemy się na południe, za znakami szlaku niebieskiego . Po prawej stronie mijamy karczmę Gościnna Chata, która serwuje regionalną kuchnię, w tym potrawy łemkowskie. Przed placem targowym skręcamy w lewo.
2. Wchodzimy do parku zdrojowego. Po prawej stronie mijamy Caffe Bistro Nad Potokiem, nieco dalej Stary Dom Zdrojowy. W głębi parku znajduje się pijalnia wód mineralnych. Aleja parkowa doprowadza nas do kościółka zdrojowego. Skręcamy w lewo.
3. Dochodzimy do ośrodków uzdrowiskowych. Skręcamy w prawo i po chwili docieramy do ośrodka „Biawena”, spod budynku roztacza się ładna panorama na wzniesienia Beskidu Niskiego. Wracamy pod kościół zdrojowy.
4. Na skrzyżowaniu skręcamy w lewo – droga asfaltowa doprowadza do ośrodka „Zacisze” (wiedzie tędy ścieżka edukacyjna „Dolina Łopacińskiego”).
5. Spod ośrodka "Zacisze" wracamy do centrum uzdrowiska zielonym szlakiem , który doprowadzi nas do cerkwi św. Michała Archanioła.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Wysowa-Zdrój to malowniczo położona miejscowość w południowo-zachodniej części Beskidu Niskiego. Znana jest przede wszystkim jako uzdrowisko, którego początki sięgają drugiej połowy XVIII wieku. Właściwości lecznicze wysowskich wód zaczęto badać na początku XIX wieku, zaś pierwsze łazienki mineralne oddano do użytku już w 1808 roku. Oficjalny status uzdrowiska – pod nazwą „Wysowa – Zakład Zdrojowo-Kąpielowy” – miejscowość otrzymała w 1882 roku. Wkrótce w Wysowej zaczęły powstawać pensjonaty dla kuracjuszy. Jednak kiepski stan dróg powodował, że uzdrowisko nie było tak popularne jak sąsiednia Krynica. Kuracjuszy dowożono na miejsce furmankami, a podróż ciągnęła się w nieskończoność. Mimo trudności uzdrowisko dobrze się rozwijało. Czasy II wojny światowej, wysiedlenia Łemków z tych ziem oraz trudne lata powojenne przerwały dobrą passę. Dziś Wysowa ponownie przeżywa okres rozkwitu.
2. W sanatoriach leczone są choroby układu trawienia, dróg oddechowych oraz ortopedyczno-urazowe. Dla kuracjuszy przygotowano bogatą ofertę zabiegów przyrodoleczniczych opartych w dużej mierze na kąpielach (siarczkowych, borowinowych i solankowych) oraz kuracjach pitnych wodami mineralnymi. Na terenie uzdrowiska znajduje się 14 ujęć wód leczniczych. Do najbardziej znanych należą: woda „Wysowianka”, „Józef”, „Henryk”, „Franciszek”. We wschodniej części uzdrowiska, na wzgórzu, mieszczą się nowoczesne obiekty uzdrowiskowe, wśród nich wyróżniający się architekturą ośrodek Biawena oraz powstałe w 1993 roku sanatorium Beskid. Spod Biaweny rozpościera się wspaniała panorama na okolicę. Widać stąd m.in. górę Jawor, Cigielkę, Lackową – najwyższy szczyt Beskidu Niskiego po polskiej stronie, dalej Ostry Wierch, Białą Skałę, Bziany oraz Siwejkę.
3. Warto pospacerować po urokliwym, choć niedużym parku zdrojowym. W centrum parku znajduje się pijalnia wód mineralnych – jest to współczesny obiekt zbudowany na wzór dawnej pijalni zaprojektowanej przez znanego architekta Karola Stryjeńskiego w latach dwudziestych XX wieku (obiekt został zniszczony podczas pożaru w latach sześćdziesiątych). Na uwagę zasługuje Stary Dom Zdrojowy zbudowany na początku XX wieku (obecnie mieszczą się tu restauracja oraz pokoje do wynajęcia).
4. Cerkiew św. Michała Archanioła stoi w centrum wsi. Została wybudowana w 1779 roku, obecnie jej wygląd znacznie odbiega od pierwowzoru. Wewnątrz znajduje się kompletny barokowy ikonostas z XVIII wieku. Świątynia leży na małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej. Kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny stoi w północnej części miejscowości, przy drodze prowadzącej do Hańczowej. Drewniana świątynia została wybudowana w latach 1936-1938 według projektu Zbigniewa Mączeńskiego.

Warianty i modyfikacje

1. Wysowa-Zdrój jest znakomitą bazą wypadową na wycieczki piesze po południowo-zachodniej części Beskidu Niskiego. Również mniej wprawni piechurzy znajdą tu kilka propozycji na nieforsowne, krajoznawcze spacery. Polecamy wędrówkę na Świętą Górę Jawor zwaną też „Świętą Górą Łemków”. Do kaplicy pod górą Jawor – będącą sanktuarium i miejscem lokalnego kultu – prowadzi z Wysowej wygodna droga asfaltowa (ostatnie 100 metrów pod górę bez asfaltu, drogą utwardzoną). To najpopularniejszy szlak spacerowy z centrum uzdrowiska.
2. Jeśli chcemy pospacerować po lesie, dobrym wyborem będzie szlak prowadzący spod ośrodka „Zacisze” w stronę Hańczowej (wiedzie tędy czerwony szlak rowerowy), u podnóża Koziego Żebra. Wzdłuż drogi prowadzi ścieżka edukacyjna „Dolina Łopacińskiego”, na której zlokalizowano przystanki i tablice informacyjne z ciekawostkami ze świata przyrody.
3. Popularnym celem spacerów są Ropki – dawna, łemkowska wieś, która po kilkudziesięciu latach zapomnienia przeżywa ponownie czasy rozkwitu. To miejsce chętnie odwiedzane zarówno przez kuracjuszy, jak i wędrowców przemierzających szlaki Beskidu Niskiego. Spod kościoła w Wysowej do Ropek prowadzi szlak koloru niebieskiego .

Wskazówki praktyczne

1. Do Wysowej-Zdroju dojedziemy autobusami z Gorlic oraz z Tarnowa (kurs A23 realizowany przez Koleje Małopolskie).
2. W uzdrowisku przygotowano sporo miejsc na zaparkowanie samochodu. Bezpłatny parking znajduje się przy kościele Wniebowzięcia NMP – przy niebieskim szlaku prowadzącym do Ropek. Dobrym rozwiązaniem jest pozostawienie pojazdu na parkingu naprzeciwko cerkwi św. Michała Archanioła.
3. Warto odwiedzić Centrum Produktu Turystycznego i Kulturowego Beskidu Gorlickiego znajdujące się w bliskim sąsiedztwie cerkwi. Można tu zakupić mapy oraz przewodniki po Beskidzie Niskim, pamiątki oraz uzyskać informację na temat noclegów czy atrakcji turystycznych.
4. W Wysowej-Zdroju jest kilka możliwości skorzystania z lokalnej gastronomii. W parku zdrojowym znajduje się restauracja, pizzeria, a także kawiarnia. Jeśli chcemy skosztować regionalnych potraw, warto odwiedzić Gościnną Chatę, która serwuje łemkowskie specjały.