Wokół Krempnej – ścieżka przyrodnicza „Hałbów – Kamień”

Plan wycieczki

1. Wycieczkę zaczynamy przy Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym Magurskiego Parku Narodowego w Krempnej. Będziemy wędrować ścieżką przyrodniczą znaczoną żółtym paskiem na białym tle , która do przełęczy Hałbowskiej pokrywa się z żółtym szlakiem turystycznym . Idziemy przez chwilę główną drogą, po czym skręcamy w lewo na wzgórze Łokieć, gdzie znajduje się cmentarz wojenny nr 6 z okresu I wojny światowej. Po zwiedzeniu cmentarza wracamy do głównej drogi.
2. Następnie skręcamy w prawo (uwaga na znaki!) przez łąkę w stronę lasu. Wchodzimy na teren Magurskiego Parku Narodowego. Dalej wąską, zarośniętą ścieżyną przez las – mijamy kolejne przystanki. Tuż przed przełęczą Hałbowską znajduje się zbiorowa mogiła żydowska z czasów II wojny światowej. Dochodzimy na przełęcz Hałbowską i drogi wojewódzkiej nr 992. Po drugiej stronie szosy znajduje się deszczochron.
3. Dalej wędrujemy za znakami czerwonego szlaku (kierunek: Kamień), trzymając się również znaków ścieżki przyrodniczej . Dochodzimy do Obszaru Ochrony Ścisłej „Kamień” i przystanku „rumowisko skalne”. Stokami Kamienia docieramy do rozwidlenia szlaków. W tym miejscu skręcamy w prawo na szlak zielony (kierunek: Krempna).
4. Po wyjściu z lasu odsłania się ładny widok na okolicę i pobliskie wzniesienia Beskidu Niskiego. Idziemy dalej przez łąki. Szlak doprowadza do dawnej cerkwi greckokatolickiej pw. śś. Kosmy i Damiana w Krempnej. Skręcamy w prawo i po chwili dochodzimy do centrum miejscowości, gdzie kończymy wycieczkę, zamykając pętlę.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Ścieżka przyrodnicza „Hałbów – Kamień” ma ok. 10,5 km długości i jest poprowadzona w formie pętli. Zaczyna się (i kończy) w miejscowości Krempna. Jest znaczona żółtym paskiem na białym tle i pokrywa się z istniejącymi już szlakami (żółtym od Krempnej do przełęczy Hałbowskiej, następnie czerwonym i zielonym). Na ścieżce znajduje się 18 przystanków. Większość trasy przebiega przez teren Magurskiego Parku Narodowego.
2. Krempna to duża wieś położona nad Wisłoką w środkowej części Beskidu Niskiego. Przed II wojną światową była zamieszkana w większości przez ludność łemkowską. Warta zobaczenia jest dawna cerkiew greckokatolicka pw. śś. Kosmy i Damiana datowana na rok 1782 (prawdopodobne, że budowla jest starsza). Wewnątrz znajduje się kompletny rokokowy ikonostas. Przed świątynią stoi kamienna figura św. Mikołaja z pierwszej połowy XIX wieku.
3. Ośrodek Edukacyjno-Muzealny im. Jana Szafrańskiego w Krempnej to miejsce obowiązkowe dla wszystkich miłośników przyrody i turystyki. W ośrodku znajduje się znakomita, interaktywna wystawa poświęcona dziedzictwu przyrodniczemu i kulturowemu środkowej części Beskidu Niskiego. W sali ekspozycyjnej wyświetlany jest spektakl dedykowany przyrodzie Magurskiego Parku Narodowego – jest to poruszająca zmysły opowieść o środowisku przyrodniczym Parku.
4. Na wzgórzu Łokieć znajduje się cmentarz wojenny nr 6 z okresu I wojny światowej, na którym pochowano żołnierzy armii austro-węgierskiej i rosyjskiej. Wojenną nekropolię zaprojektował wybitny słowacki architekt Dušan Jurkovič. Ze wzgórza roztacza się ładna panorama na okolicę. Stojąc obok cmentarza zobaczymy: po lewej stronie rozległy masyw Kamienia, na wprost Suchanię i Jasieniów, po prawej stronie Kotalnicę. Z drogi między 1. i 2. przystankiem ścieżki dobrze widać szeroką dolinę Wisłoki, zaś w tle masyw Magury Wątkowskiej z charakterystyczną sylwetką szczytu Kolanin po prawej stronie.
5. Wędrując ścieżką, możemy zapoznać się z różnorodnością środowiska przyrodniczego Magurskiego Parku Narodowego. Najbardziej charakterystycznym zbiorowiskiem leśnym w Parku jest żyzna buczyna karpacka. W drzewostanie dominuje buk, z domieszką jodły i jawora.
6. Nieopodal przełęczy Hałbowskiej, przy żółtym szlaku prowadzącym w kierunku Krempnej, znajduje się zbiorowa mogiła żydowska. 7 lipca 1942 roku hitlerowcy rozstrzelali tu 1250 Żydów ze Żmigrodu i okolicznych miejscowości, przetransportowanych ze żmigrodzkiego getta. Na miejscu zbrodni znajduje się pomnik i tablice poświęcone pamięci ofiar.
7. Nazwa przełęczy Hałbowskiej (540 m n.p.m.) pochodzi od nieistniejącej wsi Hałbów, która była ulokowana nieco bardziej na północ, w dolinie bezimiennego potoku będącego dopływem potoku Ryj. Przed II wojną światową wieś była zamieszkana przez ludność łemkowską. Przez przełęcz Hałbowską przebiega droga wojewódzka nr 992, która łączy północną i południową część powiatu jasielskiego.
8. Kamień (714 m n.p.m.) to szczyt w środkowej części Beskidu Niskiego, nazywany czasem Kamieniem nad Kątami, położony na terenie Magurskiego Parku Narodowego. W masywie utworzono dodatkowo Obszar Ochrony Ścisłej „Kamień” – ochronie podlega tu cenny drzewostan jodłowo-bukowy o puszczańskim charakterze oraz tak zwana jaworzyna karpacka. Jest to ciekawa i nieco tajemnicza góra, której charakterystyczna, trójwierzchołkowa sylwetka wyróżnia się w panoramie okolicy. Na stokach Kamienia występują interesujące formy skalne oraz rumowiska, a niektóre wychodnie piaskowca sięgają kilku metrów. Główny wierzchołek Kamienia znajduje się poza szlakiem – pamiętajmy, że w parkach narodowych wolno poruszać się tylko po wyznaczonych szlakach i ścieżkach przyrodniczych.
9. Dla zbieraczy rozmaitych odznak turystycznych przygotowano Magurską Odznakę Terenową, którą można zdobyć, odwiedzając dziewięć wyznaczonych miejsc na terenie Magurskiego Parku Narodowego. Jednym z takich miejsc jest ścieżka przyrodnicza „Hałbów”. Pamiątkowa pieczątka znajduje się na siódmym przystanku ścieżki – przy żółtym szlaku, niedaleko przełęczy Hałbowskiej.

Warianty i modyfikacje

1. Jeśli nie musimy wracać do Krempnej po samochód, wycieczkę możemy zakończyć w Kątach. Od przełęczy Hałbowskiej wędrujemy cały czas szlakiem czerwonym (kierunek: Kąty 1 h 45 min.). Po ok. 30 minutach marszu napotkamy szlak zielony – w tym miejscu skręcamy w lewo. Zejście szlakami zielonym i czerwonym stokami Kamienia jest dość ostre. Po wyjściu z lasu opuszczamy teren Magurskiego Parku Narodowego. Czeka nas teraz bardzo ładny krajobrazowo odcinek prowadzący widokowymi wzgórzami zwanymi „Uroczysko na Górach” i „Uroczysko Oborzysko”. Szlaki doprowadzają na przystanek autobusowy w Kątach, skąd możemy wrócić do Jasła lub do Krempnej.

Wskazówki praktyczne

1. Do Krempnej kursują autobusy z Jasła. Parking dla turystów zmotoryzowanych znajduje się w centrum wsi, nieopodal węzła szlaków.
2. Trasa wiedzie przez teren Magurskiego Parku Narodowego. Od 1 maja do 31 października obowiązuje zakup biletu wstępu. Bilet do parku możemy kupić online na platformie eparki.pl lub stacjonarnie w Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym w Krempnej, w godzinach otwarcia placówki. W ośrodku możemy także uzyskać informację turystyczną, nabyć przewodniki i mapy regionu, a także przybić pieczątkę w książeczce Górskiej Odznaki Turystycznej.
3. Trasa wiedzie w większości lasem i jest typowo terenowa. Na wędrówkę zabierzmy wygodne obuwie turystyczne. Dobrym miejscem na odpoczynek jest okolica przełęczy Hałbowskiej – stoi tu deszczochron, w którym możemy się schronić na wypadek załamania pogody.
4. W Krempnej znajdują się sklepy, w których możemy zakupić prowiant na drogę. W sezonie letnim w centrum miejscowości działa budka z gastronomią, zaś w pobliżu zalewu w słoneczne dni otwarty jest bar. Jeśli chcemy zjeść ciepły posiłek, warto rozważyć wizytę w lubianej przez turystów pizzerii Chono Tu w Kątach oddalonej od Krempnej o ok. 8 km.