Piotruś z pola biwakowego Stasiana

Plan wycieczki

1. Wycieczkę zaczynamy na polu biwakowym Stasiana, przy drodze nr 897 między Tylawą i Daliową. Przechodzimy przez jezdnię, przekraczamy most na Jasiołce i skręcamy w lewo, tak jak pokazuje drogowskaz: Piotruś 1¼ h. Na szczyt będziemy wędrować szlakiem gminnym oznaczonym biało-żółtym kwadratem .
2. Wchodzimy do lasu, po chwili opuszczamy drogę zrywkową i skręcamy delikatnie w lewo (uwaga na znaki). Na początku wędrówki szlak kilkakrotnie przecina drogę zrywkową. Wędrujemy przez bukowy las. Na tym odcinku – wiosną – możemy napotkać rozległe łany czosnku niedźwiedziego.
3. Wędrujemy pod górę, cały czas lasem. Tuż przed szczytem skręcamy w lewo i wychodzimy na główny grzbiet. Jeszcze chwila marszu po niemal płaskim terenie, pośród niskiego, mieszanego lasu i dochodzimy na szczyt Piotrusia (tu słupek pomiarowy, znaczniki szczytu, drogowskaz).
4. Ze szczytu możemy wrócić na pole biwakowe Stasiana po własnych śladach lub zejść szlakiem żółtym do Zawadki Rymanowskiej (patrz: Warianty i modyfikacje). Ze szczytu warto podejść do kapliczki św. Jana z Dukli znajdującej się na zachodnich zboczach Piotrusia, o której piszemy poniżej.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Piotruś (728 m n.p.m.) – szczyt Beskidu Dukielskiego położony we wschodniej części Beskidu Niskiego. Inne nazwy Piotrusia to Płazyna (pochodząca od dość łagodnie zarysowanego grzbietu) oraz Petrus i Pitros (piatrǎ w języku rumuńskim oznacza „skałę”) nawiązujące do grzędy skalnej o wysokości kilku metrów i głazowisk rozrzuconych gdzieniegdzie na zboczach. Ciekawy jest drzewostan porastający masyw Piotrusia – to w większości piękny starodrzew bukowy. W niższych partiach na południowych zboczach, w buczynie karpackiej, można napotkać na wiosnę rozległe łany czosnku niedźwiedziego, którego zapach roznosi się po lesie. Partie szczytowe porasta dość niski drzewostan z dominacją olszyny, brzozy i jarzębiny. Najdogodniejsze dojście na szczyt wiedzie od południa, z pola biwakowego Stasiana (przy szosie Tylawa–Daliowa). Na szczyt można też dojść z Zawadki Rymanowskiej.
2. Na północno-zachodnich zboczach Piotrusia znajduje się kapliczka św. Jana z Dukli postawiona w 2005 roku. Według tradycji miejsce to związane jest z pobytem św. Jana z Dukli (ok. 1414-1484). Na zachodnich stokach znajdują się źródła wody – Murowana Studnia i Święta Woda. By dojść do źródeł, schodzimy ze szczytu na północ (za oznaczeniem szlaku, kierunek Zawadka Rymanowska). Po ok. 450 metrach skręcamy w lewo w wyraźną ścieżkę, a za chwilę w prawo, tak jak pokazuje drogowskaz: Kapliczka św. Jana z Dukli 5 min. Schodzimy zarośniętą ścieżyną ostro w dół. Jeszcze kilka lat temu ścieżka do kapliczki była oznaczona na drzewach symbolem niebieskiego krzyżyka – obecnie oznaczenie to jest starte i niezbyt czytelne w terenie.
3. Piotruś jest zaliczany do Korony Beskidu Niskiego. To jednostopniowa odznaka, której pomysłodawcą i weryfikatorem jest Oddział PTTK w Jaśle. Aby zdobyć odznakę, należy wejść na 18 szczytów podanych w regulaminie. Najwyższym szczytem w Koronie Beskidu Niskiego jest Lackowa (997 m n.p.m.). Najbardziej na zachód wysuniętym szczytem jest Jaworze nad Grybowem, zaś na wschód – Tokarnia (778 m n.p.m) nad Wolą Piotrową, którą można zdobyć wędrując Głównym Szlakiem Beskidzkim. Szczyt Piotrusia należy także do Krośnieńskiej Korony Górskiej – to odznaka ustanowiona w 2023 roku przez Oddział PTTK w Krośnie. Aby zdobyć tę odznakę, należy wspiąć się na 15 szczytów podanych w regulaminie. Najwyższym szczytem w Krośnieńskiej Koronie Górskiej jest Kamień nad Jaśliskami (857 m n.p.m.). W 2024 roku została ustanowiona regionalna odznaka Korona Ziemi Jaśliskiej, do której należy 14 szczytów położonych na terenie gminy Jaśliska. Do Korony zaliczany jest także Piotruś.

Warianty i modyfikacje

1. Ze szczytu Piotrusia możemy zejść na północ, do Zawadki Rymanowskiej. Wybierając ten wariant, zadbajmy wcześniej o transport powrotny, gdyż do Zawadki nie kursuje komunikacja publiczna. Schodzimy z Piotrusia, trzymając się szlaku gminnego oznaczonego biało-żółtym kwadratem . Po ok. 15 minutach marszu mijamy szczyt Kaput Wald (684 m n.p.m.) – nazwa nawiązuje do pożaru, który w dwudziestoleciu międzywojennym zniszczył świerczynę porastającą zachodnie zbocza. Z języka niemieckiego kaputt – połamany, wald – las oznacza po prostu „zniszczony las”. Maszerując dalej, napotykamy liczne drogi zrywkowe (zniszczone i pełne błota). Czeka nas też przejście brodu na Białym Potoku. Schodząc do wsi, warto zatrzymać się na starym cmentarzu łemkowskim. Warta zobaczenia jest też cerkiew z 1855 roku.
2. Jeśli mamy czas i zapas sił, to z pola biwakowego Stasiana możemy udać się na wędrówkę ścieżką przyrodniczą „W przełomie Jasiołki” położoną na terenie Jaśliskiego Parku Krajobrazowego. Ścieżka w formie pętli jest oznaczona w terenie biało-zielonym kółkiem i ma długość ok. 4 km. Wiedzie przez rezerwat „Przełom Jasiołki”, na północnym stoku Ostrej. Wędrując ścieżką, możemy poznać różnorodne zbiorowiska roślinne porastające przełomowy odcinek rzeki Jasiołki. Warto wspomnieć, że Jasiołka ma swoje źródła pod Kanasiówką (823 m n.p.m.) w południowo-wschodniej części Beskidu Niskiego. Ścieżka przyrodnicza – mimo że niedługa – jest wymagająca, z ostrymi podejściami. Niektóre odcinki bywają zarośnięte. Wybierając się na ścieżkę, zadbajmy o wygodne, trekkingowe obuwie.
3. Dla ambitnych piechurów polecamy również wędrówkę na Ostrą (687 m n.p.m.). Z pola biwakowego Stasiana na szczyt dojdziemy w ok. 1–1,5 godz. szlakiem koloru zielonego . Na górze znajduje się figura Matki Bożej oraz tablica upamiętniająca wędrówkę ks. Karola Wojtyły. Szczyt zaliczany jest do Krośnieńskiej Korony Górskiej oraz do Korony Ziemi Jaśliskiej.

Wskazówki praktyczne

1. Pole biwakowe Stasiana znajduje się przy drodze nr 897 między Tylawą i Daliową, niedaleko mostu na Jasiołce. Miejsce to jest znane i chętnie odwiedzane przez turystów wędrujących przez południowo-wschodnie tereny Beskidu Niskiego. Funkcjonuje też pod nazwą: Stasiane, Stasianie. Pole biwakowe jest bezpłatne, należy do Nadleśnictwa Dukla. Można tu zaparkować samochód na dużym parkingu. Są wiaty, źródło z wodą, miejsce na ognisko, stawek z płazami. Stasiana bierze udział w programie Lasów Państwowych „Zanocuj w lesie”.
2. Trasa wiedzie w całości w terenie leśnym. Również szczyt jest zalesiony, zatem amatorzy pięknych widoków mogą czuć się rozczarowani. Mimo że Piotruś zaliczany jest do kilku odznak górskich, nie spotkamy tu wielu turystów. Szlak żółty z pola biwakowego Stasiana jest dobrze oznaczony, zatem nie powinniśmy mieć problemów nawigacyjnych. Ścieżka przecina kilka razy drogi zrywkowe, które po deszczu są błotniste. Na wędrówkę zabierzmy koniecznie wygodne obuwie terenowe. Jeśli zdecydujemy się na zejście do Zawadki Rymanowskiej, będziemy musieli przejść przez bród na Białym Potoku. Schodząc do Zawadki, uważajmy na rosnący w okolicy barszcz Sosnowskiego – groźną roślinę, która powoduje oparzenia skóry.
3. Najbliższe sklepy, w których można zakupić prowiant, znajdują się w Tylawie oraz w Jaśliskach. Z lokalnej gastronomii można skorzystać w Daliowej (restauracja Dzikie Wino), Jaśliskach (karczma Bieszczadzka Waderka) oraz w zajeździe w Tylawie.