Hala Jaworowa i Chata Wuja Toma z Brennej

Długość trasy: 14,68 km
Czas przejścia: 4h 50m
Trudność: Wymagająca

Przyjemna całodniowa wycieczka na niewysokie, choć bardzo widokowe szczyty nad Brenną i Szczyrkiem. Trasa jest kwintesencją Beskidów, bowiem nie zabraknie malowniczych krajobrazów, pięknych leśnych ścieżek, geologicznych ciekawostek i spotkań z historią karpackiego pasterstwa. ;)

Brenna Centrum - Dolina Hołcyny - Hala Jaworowa - Kotarz (974 m n.p.m.) - Hyrca - Beskidek - Przełęcz Karkoszczonka - Chata Wuja Toma - Brenna Bukowa PKS

Autor:
Radosław Szczepanek

Radosław Szczepanek

Licencjonowany Przewodnik Beskidzki

Plan wycieczki

  1. Trasę zaczynamy obok przystanku autobusowego Brenna Centrum, gdzie znajduje się skrzyżowanie szlaków.
  2. Niebieskim szlakiem turystycznym (kierunek Kotarz) idziemy przez Dolinę Hołcyny oraz Halę Jaworową. Szlak niebieski kończy się poniżej szczytu Kotarza.
  3. Na skrzyżowaniu szlaków pod Kotarzem skręcamy w lewo do góry na czerwony szlak turystyczny (kierunek Karkoszczonka), którym przechodzimy grzbiet tzw. Beskidu Węgierskiego, aż do Przełęczy Karkoszczonka.
  4. Poniżej przełęczy znajduje się Chata Wuja Toma, do której najlepiej zejść ścieżką wydeptaną na polanie. Ewentualnie można zejść żółtym szlakiem turystycznym . Z Chaty Wuja Toma wracamy ponownie na Przełęcz Karkoszczonka.
  5. Z Przełęczy Karkoszczonka schodzimy za znakami żółtego szlaku turystycznego do Brennej Bukowej. Patrząc z perspektywy naszej wcześniejszej wędrówki czerwonym szlakiem, do Brennej Bukowej skręcamy w lewo.
  6. Wędrówkę kończymy na przystanku autobusowym Brenna Bukowa, gdzie kończy się żółty szlak turystyczny.

Atrakcje i walory krajobrazowe

  1. Idąc doliną Hołcyny w Brennej mijamy sztuczny próg wodny, który spiętrza wody potoku Hołcyna. Znajduje się tam tzw. zatoka wodna, w której można popływać kajakiem lub na rowerze wodnym. Takich progów wodnych w Beskidach są setki, ale “zatoki wodne” w taki sposób wykorzystane są niesamowitą rzadkością. Jest to niewątpliwie jeden z elementów czyniących Brenną wyjątkową.
  2. Hala Jaworowa jest bardzo rozległą pozostałością po dawnym obszarze wypasowym nazywanym Kotarzem. Wypas owiec funkcjonował tutaj od XVII wieku do lat 60. XX wieku. W XXI wieku wypas owiec powrócił na Halę Jaworową, ale na zdecydowanie mniejszą skalę niż dawniej. Spacerując po Hali Jaworowej możemy natknąć się na bacówkę, w której w okresie wypasu nabędziemy tradycyjne wyroby pasterskie zgodne z zasadami wypasu kulturowego.
  3. Hala Jaworowa jest rewelacyjnym punktem widokowym. Panorama obejmuje widoki od okolic Klimczoka (1117 m n.p.m.) na wschodzie przez Wyżynę Śląską na północy, Czantorię Wielką (995 m n.p.m.) na zachodzie po okolice Trójwsi na południu. Charakter widoków zmienia się w zależności od miejsca, w którym jesteśmy, dlatego naprawdę warto poświęcić czas i pospacerować po całej Hali Jaworowej.
  4. Niebieski szlak między Halą Jaworową a Kotarzem prowadzi przez rumowisko skalne. Jest to doskonałe miejsce do poznania budowy geologicznej Beskidów, a przy okazji bardzo urokliwy plener fotograficzny. Potężne głazy odsłaniają nam piaskowcową część tzw. fliszu karpackiego.
  5. Szlak czerwony prowadzi nas grzbietem tzw. Beskidu Węgierskiego, który ciągnie się od Przełęczy Salmopolskiej (934 m n.p.m.) do Przełęczy Karkoszczonka (729 m n.p.m.).Grzbiet ten pokrywa się z administracyjną granicą Brennej i Szczyrku oraz z historyczną granicą Śląska i Małopolski. Brenna leży na Śląsku Cieszyńskim, części historycznego Górnego Śląska. Szczyrk natomiast leży na Żywiecczyźnie, części historycznej Małopolski. W czasach przed rozbiorami Polski, była to także granica między Austro-Węgrami i Polską.
  6. Na szczycie Kotarza od 2008 roku stoi Ołtarz Europejski, miejsce o charakterze ekumenicznym, gdzie mogą odbywać się nabożeństwa wielu wyznań (w szczególności kościoła Ewangelicko-Augsburskiego i Rzymsko-Katolickiego). Ciekawostką są kamienie i tablice pamiątkowe gromadzone w tym miejscu przez różne środowiska, a nawet z różnych części świata.
  7. Grzbiet Beskidu Węgierskiego był częścią obszaru wypasowego zwanego Kotarzem, dlatego podczas wędrówki mijamy liczne zarastające pastwiska, pozostałości po pasterskich szałasach, a także góralskie przysiółki Szczyrku, które są porozrzucane po Beskidzie Węgierskim.
  8. Przełęcz Karkoszczonka wzięła swoją nazwę od “karkoszy”, czyli odcinanych gałęzi drzew iglastych. Jest to nieodłączny element prac leśnych, a gospodarka leśna na tych terenach ma bardzo długą historię. W dolnej części polany na Karkoszczonce znajduje się góralski przysiółek. Dawniej polana Karkoszczonka była znacznie rozleglejsza. W 1918 roku na tej polanie drewniany dom wybudował Andrzej Porębski. W latach 70. XX w. budynek pełnił funkcję chatki studenckiej Politechniki Śląskiej w Gliwicach. W latach 90. XX wieku dom przeszedł w ręce obecnych gospodarzy i funkcjonuje w nim Chata Wuja Toma.
  9. Szlak żółty z Przełęczy Karkoszczonka do Brennej Bukowej pokrywa się ze ścieżką przyrodniczo-leśną “Karkoszczonka”. Z mijanych tablic informacyjnych dowiemy się bardzo dużo o pierwotnym charakterze tutejszej przyrody i lasów, a także o wyzwaniach, przed jakimi dzisiaj stoją beskidzcy przyrodnicy oraz leśnicy.

Warianty i modyfikacje

  1. Trasę możemy zamienić w dużą górską pętlę. Do Przełęczy Karkoszczonka dochodzimy zgodnie z opisem trasy. Od Przełęczy Karkoszczonka szlakiem narciarskim wchodzimy do grzbietu Stołowa (1035 m n.p.m.), gdzie skręcamy w lewo na żółty szlak turystyczny do Schroniska PTTK na Błatniej. Od schroniska schodzimy zielonym szlakiem turystycznym do przysiółka Pod Las, skąd czarnym szlakiem turystycznym schodzimy do centrum Brennej.
  2. Istnieje możliwość, aby tę trasę - bez utraty atrakcyjności - przejść od strony Szczyrku. Wówczas zaczynamy obok przystanku autobusowego Szczyrk Biały Krzyż na Przełęczy Salmopolskiej, skąd czerwonym szlakiem idziemy na Kotarz, a dalej do Przełęczy Karkoszczonka. Z Przełęczy Karkoszczonka schodzimy żółtym szlakiem obok Chaty Wuja Toma do przystanku autobusowego Szczyrk Biła. W tym wariancie nie mamy podejścia z Doliny Hołcyny, ponieważ już startujemy z wysokości ponad 900 m n.p.m. Na Halę Jaworową dochodzimy odbijając pod Kotarzem na niebieski szlak , po czym wracamy do szlaku czerwonego .
  3. Możemy ominąć Przełęcz Karkoszczonka i zjechać z Beskidu koleją linową do Szczyrku Biłej. W tym celu schodzimy z czerwonego szlaku na wysokości os. Migdalskie i wspinamy się na Beskid, z którego możemy zjechać koleją linową ośrodka Beskid Sport Arena. Taki wariant  powoduje, że kończymy w Szczyrku, którego połączenie komunikacją publiczną z Brenną jest - delikatnie mówiąc - bardzo słabe. Opcja zjazdu koleją linową z pewnością będzie atrakcyjniejsza dla osób wybierających się na trasę od strony Szczyrku.

Wskazówki praktyczne

  1. Brenna leży w ślepej dolinie rzeki Brennicy, w jej źródłowym obszarze. Komunikacyjnie, Brenna ma w zasadzie wyłącznie połączenia autobusowe ze Skoczowem oraz Cieszynem (przewoźnikiem jest Wispol). Do Skoczowa i Cieszyna można z kolei dotrzeć autobusami oraz pociągami z wielu miejscowości regionu oraz większych miast (np. Bielsko-Biała, Katowice, Kraków).
  2. Osoby zmotoryzowane mogą zostawić samochód w Brennej Bukowej lub w Brennej Centrum i dystans między przystankami pokonać komunikacją publiczną. W weekendy zdecydowanie lepiej sprawdza się praktyka zostawienia samochodu w Brennej Bukowej i porannego przejechania autobusem do centrum Brennej.
  3. W Brennej parkingów ogólnodostępnych i bezpłatnych jest bardzo dużo, ale w słoneczne weekendy i to może być za mało. Parking najbliżej szlaku znajduje się w centrum Brennej przy parku linowym. Miejsc parkingowych można także szukać koło kościoła pw. św. Jana Chrzciciela.
  4. Nawierzchnia na szlaku to w zdecydowanej większości “teren” rozumiany jako luźne kamienie, błoto i wystające korzenie. Asfaltowe odcinki są jedynie na początku i końcu trasy.
  5. Gastronomia na trasie jest bardzo dobrze rozwinięta, w szczególności w okresie wakacyjnym. Na szczycie Kotarza zdarza się, że otwarty jest bufet turystyczny, gdzie sprzedawane są proste przekąski i napoje. Jest Chata Wuja Toma z pełną ofertą gastronomiczną. Na końcu trasy (trochę poniżej przystanku autobusowego) jest także Karczma Pod Skalicą.
  6. Chata Wuja Toma na wielu mapach jest zaznaczona jako “schronisko”, ale tym schroniskiem w ogóle nie jest. Chata Wuja Toma dzisiaj to duży kompleks gastronomiczno-eventowy. Stara góralska chata jest otoczona nową przestrzenią na imprezy masowe. Dodatkowo, powyżej Chaty znajdują się górskie domki na wynajem. Chata Wuja Toma z wielką przyjemnością gości turystów ze szlaku, ale nie obowiązują tam “schroniskowe” zasady wnoszenia swojego posiłku, wypicia herbaty z termosu lub skorzystania z kuchni turystycznej. Z perspektywy pieszego turysty, Chata Wuja Toma to dzisiaj taka rozbudowana wersja karczmy na szlaku.
  7. Brenna jest miejscowością turystyczną, ale bardziej pasuje do niej określenie “miejscowość letniskowa”. Oznacza to, że w letnim sezonie turystycznym w Brennej jest naprawdę dużo Turystów, w szczególności miłośników wypoczynku nad rzeką Brennicą. W słoneczne dni wolne oraz weekendy także w Brennej bywa dużo Turystów. W pozostałe dni oraz innymi porami roku Brenna jest bardzo cichą i spokojną miejscowością. Niektóre atrakcje Brennej (np. wesołe miasteczko, stoiska gastronomiczne przy amfiteatrze) mogą mieć charakter sezonowy. Można powiedzieć, że Brenna ma dwa oblicza: masowej turystyki letniskowej i spokojnej turystyki kwalifikowanej. Niejednokrotnie dużo osób jest w centrum Brennej, ale na obrzeżach i szlakach górskich panuje cisza i spokój. Tę specyfikę Brennej warto mieć na uwadze przy planowaniu wypoczynku.
  8. Ośrodek Narciarski Beskid Sport Arena działa na stokach Beskidu (860 m n.p.m.) nad Dolina Biłej w Szczyrku. Na terenie ośrodka działa gastronomia (m.in. przy górnej stacji wyciągu). Jest to ośrodek o charakterze całorocznym, aczkolwiek zawsze najlepiej jest się upewnić czy kolej linowa kursuje w interesującym nas terminie.
Tak
14.68 km
544.84 m
584.92 m
497.92 m
16/30 (wymagająca)
(współczynnik obliczony automatycznie, funkcjonalność eksperymentalna)
4h 50m
(dla tempa marszu 4 km/h)

Mapa

(profil wysokości oglądany na małych ekranach może sprawiać wrażenie, że trasa jest bardziej stroma niż w rzeczywistości jest)
Zaloguj się, aby pobrać plik GPX
footer img