Pętlą przez Kalwarię Zebrzydowską i Lanckoronę

Plan wycieczki

1. Wędrówkę zaczynamy przy dworcu kolejowym Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona.
2. Zgodnie ze znakami czarnego szlaku turystycznego idziemy do centrum Kalwarii Zebrzydowskiej i dalej w kierunku kalwaryjskiego sanktuarium.
3. W sąsiedztwie Wyższego Seminarium Duchownego dochodzimy do skrzyżowania szlaków na Pieprzówce. Odbijamy “tam i z powrotem” w zielony szlak turystyczny do Sanktuarium Maryjno-Pasyjnego oraz Klasztoru Benedyktynów. Tym samym zielonym szlakiem wracamy do skrzyżowania szlaków na Pieprzówce.
4. Od Pieprzówki idziemy za znakami czarnego szlaku aż do rynku w Lanckoronie. Po drodze będą odchodziły szlaki innego koloru (również prowadzące do Lanckorony), ale my trzymajmy się czarnego szlaku.
5. Z rynku w Lanckoronie idziemy za znakami niebieskiego szlaku (w ul. św. Jana) na Lanckorońską Górę (inaczej Góra Zamkowa, 545 m n.p.m.), a dalej przez miejscowość Brody aż do dworca kolejowego Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona, gdzie kończymy wędrówkę.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Kalwaria Zebrzydowska mieszkańcom całej Polski oraz zagranicznym turystom kojarzy się z centrum pielgrzymkowym. Zdecydowanie mniej osób wie, że jest to miejscowość o charakterze niewielkiego rzemieślniczego miasteczka. Do dnia dzisiejszego Kalwaria Zebrzydowska jest zagłębiem meblarskim. Widać to zarówno podczas jazdy samochodem, jak i podczas spaceru czarnym szlakiem.
2. Historia Kalwarii Zebrzydowskiej sięga XVII wieku i jest nierozłącznie związana z rodziną Zebrzydowskich. Początków miasta można należy doszukiwać się w założonym przez Mikołaja Zebrzydowskiego w 1602 roku klasztorze i zespole kaplic Dróg Męki Pańskiej na wzgórzu Żar (527 m n.p.m.) na wzór Kalwarii Jerozolimskiej.
3. Idąc czarnym szlakiem od Kalwarii Zebrzydowskiej do Lanckorony, wielokrotnie mijamy tradycyjne drewniane zabudowania. Na trasie zachowało się bowiem dużo budynków należących do małopolskiej architektury drewnianej. Budynki z szerokimi “okapami” (zwanymi także podcieniami) to domena miejscowości kupieckich. Lanckorona jest tutaj niewątpliwą perełką, ale kilka takich budynków znajdziemy także w Kalwarii Zebrzydowskiej, np. wzdłuż ul. 3 Maja.
4. Historia Lanckorony jest bardzo zawiła, ale przy tym też interesująca. Jedną z cenniejszych ciekawostek jest fakt, że miasteczko zostało założone przez Kazimierza III Wielkiego. Miasto królewskie wraz zamkiem stanowiło ośrodek kupiecki oraz pełniło funkcje obronne przy ważnym szlaku handlowym (szlak solny).
5. Zamek Królewski w Lanckoronie powstał za czasów Kazimierza III Wielkiego (pierwsza połowa XIV w.), po czasach Konfederacji Barskiej zamek pełnił funkcję więzienia w Galicji (część zaboru austriackiego). Austriacy wysadzili zamek w powietrze, dlatego dzisiaj podziwiać możemy jedynie ruiny.
6. Urokliwa drewniana zabudowa Lanckorony to połączenie upadającego już w XIX wieku miasteczka kupieckiego (linia kolejowa była za daleko od rynku) z napływem krakowskiej bohemy. W ten oto sposób do dzisiejszych czasów udało się zachować wiele wspaniałych zabytków architektury drewnianej, a Lanckorona jest miasteczkiem o charakterze letniskowo-artystycznym.
7. W 1885 roku po raz pierwszy Lanckoronę odwiedził Stanisław Wyspiański. W późniejszych latach przybywali tutaj Tetmajerowie. Po II Wojnie Światowej w Lanckoronie można było spotkać wielu artystów Piwnicy pod Baranami, studentów oraz wykładowców krakowskich uczelni artystycznych. Byli to plastycy, muzycy i literaci. Wśród współcześnie znanych postaci, wyróżnić możemy Sławomira Mrożka, Wisławę Szymborską czy Marka Grechutę.
8. Artystycznym świętem w Lanckoronie jest festiwal “Anioł w Miasteczku” zwany potocznie festiwalem aniołów. Historia aniołów w Lanckoronie przeplata się z muzyką, rzeźbą i plastyką. Anioły stały się symbolem Lanckorony do tego stopnia, że bywa ona określana mianem Miasta Aniołów.

Warianty i modyfikacje

1. Idąc zielonym szlakiem do Sanktuarium Pasyjno-Maryjnego, możemy pójść tym zielonym szlakiem jeszcze dalej aż na szczyt Żaru (527 m n.p.m.). Jest to wydłużenie “tam i z powrotem”, ale dzięki niemu zobaczymy legendarny szczyt “płonących krzyży”, które były impulsem do powstania kalwarii. Dodatkowo, na szczycie Żaru możemy zobaczyć ruiny zamku Skrzyńskich.
2. Możemy także wydłużyć trasę o Dróżki Kalwaryjskie. Podstawowy wariant trasy pomija większość dróżek i stacji. Jeżeli jednak od Sanktuarium zejdziemy dróżkami do doliny Cedronu, to natrafimy na czarny szlak w okolicy Kaplicy Pojmania. Wówczas wydłużamy wędrówkę o dróżki, ale nie tracimy żadnego ważnego punktu na trasie.

Wskazówki praktyczne

1. Trasę zaczynamy oraz kończymy przy dworcu kolejowym Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona. Stacja ta posiada połączenia z Krakowem, Wadowicami, Suchą Beskidzką, Bielskiem-Białą oraz Żywcem. Można tutaj zatem dojechać ze sporej części Beskidów i Małopolski.
2. Kalwaria Zebrzydowska posiada także dworzec autobusowy, na którym zatrzymują się liczne autobusy i busy. Najpopularniejsza linia to Cieszyn - Bielsko-Biała - Wadowice - Kraków obsługiwana przez kilku przewoźników. Jest także bardzo dużo połączeń o charakterze lokalnym, ponieważ przez Kalwarię Zebrzydowską przejeżdżają autobusy do Krakowa z południowo-zachodniej historycznej Małopolski.
3. Z rynku w Lanckoronie odjeżdżają busy przez Kalwarię do Wadowic. Lanckorona leży w powiecie wadowickim, więc jest to jak najbardziej wygodne rozwiązanie dla wszystkich chcących skrócić wędrówkę lub połączyć w jeden dzień Lanckoronę i Kalwarię Zebrzydowską z Wadowicami.
4. Mimo braku dużego oficjalnego parkingu, nie ma z reguły problemu z zaparkowaniem samochodu przy dworcu kolejowym. Dużo parkingów jest również w centrum Kalwarii Zebrzydowskiej (w sąsiedztwie rynku) oraz w bezpośrednim sąsiedztwie Sanktuarium.
5. Gastronomia na trasie jest bardzo rozbudowana, ponieważ poruszamy się w obszarze gęsto zamieszkałym z dużą ilością turystów. Lokale gastronomiczne znajdziemy w centrum Kalwarii Zebrzydowskiej, przy Sanktuarium oraz w Lanckoronie. Zdecydowanie, najmilsze mogą być chwile w klimatycznych restauracjach w Lanckoronie. Zachęta jest podwójna, ponieważ artystyczny klimat Lanckorony sprzyja konsumpcji, a dodatkowo Lanckorońska Góra jest najwyższym punktem na trasie, więc wypadałoby w nagrodę coś zjeść, lub się czegoś napić. ;)
6. Trasa ma charakter przejścia “góra-dół”, ale nie jest typową trasą górską. Na niebieskim szlaku oraz w okolicy szczytu Lanckorońskiej Góry pojawia się “teren” rozumiany jako wydeptane ścieżki, na których po opadach deszczu może pojawić się błoto. Pod względem nawierzchni, trasę możemy porównać do lasu na przedmieściach albo do parku. Trampki mogą mieć zbyt cienką podeszwę, ale górskie buty mogą się okazać zbyt ciężkim kalibrem na tę trasę. Zwykłe obuwie trekkingowe wystarczy.
7. Jeśli interesuje nas historia wojenna tych ziem oraz dodatkowo chcielibyśmy zobaczyć jak żyło się w typowych drewnianych domach kupieckich, warto odwiedzić Izbę Regionalną na rogu rynku i ul. Piłsudskiego w Lanckoronie. Jest to też najlepsze miejsce do nabycia pamiątek z tej miejscowości.