Ścieżka przyrodnicza na Górze Bucze

Plan wycieczki

1. Trasę zaczynamy przy rondzie obok przystanku autobusowego Górki Wielkie Spółdzielnia. Skrzyżowanie szlaków jest obok wiaty przystankowej w kierunku Brennej.
2. Od przystanku autobusowego idziemy za znakami czerwonego szlaku spacerowego . Tego koloru trzymamy się na całej trasie.
3. Zgodnie ze znakami czerwonego szlaku spacerowego, przechodzimy ulicą Bielską obok kościoła pw. Wszystkich Świętych, po czym skręcamy dwukrotnie w lewo: najpierw w ul. Bucze, a po chwili w ul. Spacerową.
4. Na skrzyżowaniu ulic Spacerowej i Widokowej, możemy odbić w ul. Widokową, ponieważ znajduje się tam punkt widokowy. Do ulicy Spacerowej wracamy tą samą trasą.
5. Na końcu ulicy Spacerowej, szlak się rozwidla. My wybieramy skręt w lewo. Szlak spacerowy zatacza pętlę wokół Góry Bucze, po czym wraca do końca ulicy Spacerowej.
6. Z końca ulicy Spacerowej, tą samą trasą (za znakami czerwonego szlaku spacerowego) wracamy do ronda obok przystanku autobusowego Górki Wielkie Spółdzielnia.
7. Wędrówkę kończymy w miejscu rozpoczęcia trasy.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna na Górze Bucze wytyczona została w celu pokazania ekosystemów Góry Bucze (410 m n.p.m.) charakterystycznych dla zachodniej części Pogórza Śląskiego zwanej Pogórzem Cieszyńskim. Na trasie mijamy liczne drzewa pomnikowe (pomniki przyrody), a na łąkach (w zależności od pory roku) możemy dostrzec storczyki, jak również w bardziej zalesionych miejscach cieszyniankę wiosenną, czyli kwiat będący symbolem Śląska Cieszyńskiego.
2. Kościół Wszystkich Świętych w Górkach Wielkich jest najstarszym kościołem na terenie Gminy Brenna i zaliczany jest do grona najstarszych kościołów Śląska Cieszyńskiego wybudowanych przed reformacją. Najstarsza część kościoła pochodzi z XV wieku i powstała na bazie wcześniejszej kaplicy. Najcenniejsze elementy wyposażenia pochodzą jednak ze znacznie późniejszych czasów. Zaliczamy do nich: późnogotycki kamienny portal zakrystyjny z herbem Góreckich, dawną chrzcielnicę z XVII w. fundacji Jana Góreckiego, barokową ambonę z XVIII w. Ołtarz główny i wystrój kościoła pochodzą z XIX w.
3. Ciekawostką jest, że kościół pw. Wszystkich Świętych (a w zasadzie to jego strych/poddasze) jest obszarem sieci Natura 2000 wpisanym pod nazwą "Kościół w Górkach Wielkich" (PLH240008). Stało się tak za sprawą nietoperzy, które żyją na poddaszu kościoła. Kościół wraz z bezpośrednio sąsiadującym starodrzewiem stanowi jedno z najcenniejszych stanowisk nietoperzy na Śląsku Cieszyńskim. Przy okazji warto wspomnieć, że na poddaszu Szkoły Podstawowej nr 1 w Brennej jest ogólnodostępne obserwatorium nietoperzy.
4. Na trasie ścieżki przyrodniczo-dydaktycznej na Górze Bucze wytyczone zostały trzy punkty widokowe:
   • na ul. Widokowej - najrozleglejszy punkt widokowy na góry Beskidu Śląskiego i Beskidu Śląsko-Morawskiego;
   • przy Bacówce na Buczu - z widokiem na fragment Pogórza Cieszyńskiego oraz Wyżyny Śląskiej;
   • śródleśna polana z widokiem na górskie otoczenie Górek Wielkich.
5. Z punktu widokowego przy ul. Widokowej podziwiać możemy panoramę Beskidu Śląskiego nad doliną Brennicy, część grzbietu Skrzycznego nad Szczyrkiem (widok na południe), a także Czantoria Wielka (995 m n.p.m.) nad doliną Wisły w Ustroniu. Na wschodzie widoczne są fragmenty Beskidu Małego, a na zachodzie widoczna jest spora część Beskidu Śląsko-Morawskiego z najwyższą Łysą Górą (1323 m n.p.m.).
6. Na trasie ścieżki przyrodniczo-dydaktycznej na Górze Bucze jest Bacówka na Buczu. Jest to miejsce kulturowego wypasu owiec. Dzięki temu polany na Górze Bucze zachowują swoje bogactwo i różnorodność gatunków roślin. Okres kulturowego wypasu obowiązuje od św. Wojciecha (23 kwietnia) do św. Michała Archanioła (29 września). W tym czasie w bacówce można zakupić tradycyjne wyroby pasterskie.

Warianty i modyfikacje

1. Pętlę możemy wydłużyć o niebieski szlak spacerowy , Centrum Kultury “Dwór Kossaków” oraz brzegi rzeki Brennicy. Spacerując czerwonym szlakiem spacerowym dochodzimy do Bacówki na Buczu, przy której odbijamy w niebieski szlak spacerowy (tzw. Szlak Kamyka) i schodzimy nim do Centrum Kultury “Dwór Kossaków”. Z okolic dworu poza szlakiem przechodzimy do rzeki Brennicy. Obwałowaniami idziemy w górę rzeki i dochodzimy do zielonego szlaku turystycznego (kierunek Łazek), za którego znakami dalej idziemy w górę rzeki, potem na ul. Zofii Kossak. Wędrówkę kończymy obok przystanku autobusowego Górki Wielkie Spółdzielnia.

Wskazówki praktyczne

1. Górki Wielkie leżą w Gminie Brenna, która jest skupiona w ślepej dolinie rzeki Brennicy. Komunikacja publiczna w całej Gminie Brenna ogranicza się do połączeń autobusowych ze Skoczowem oraz Cieszynem (przewoźnikiem jest Wispol). Do Skoczowa i Cieszyna można z kolei dotrzeć autobusami oraz pociągami z wielu miejscowości regionu oraz większych miast (np. Bielsko-Biała, Katowice, Kraków).
2. Osoby zmotoryzowane mogą zostawić samochód w Górkach Wielkich na parkingu w ciągu ul. Sportowej albo przy kościele pw. Wszystkich Świętych.
3. Nawierzchnia na szlaku dzieli się na dwa etapy. Pierwszy etap “tam i z powrotem” to przejście chodnikiem i asfaltową drogą ulicami Bielską, Bucze i Spacerową. Drugi etap to dróżki wokół terenu OLR “Bucze”, gdzie dominuje błoto i nieutwardzona ziemia. Na trasie nie ma trudności w postaci dużej ilości luźnych kamieni albo wystających korzeni.
4. Gastronomia na trasie ogranicza się do lokali w Górkach Wielkich. Niedaleko przystanku autobusowego jest restauracja, bar fast food oraz sezonowa pizzeria. Natomiast przy ul. Spacerowej znajduje się kawiarnia, w której serwowane są m.in. specjały Ziemi Cieszyńskiej, czyli kołocze i kołaczyki.
5. Góra Bucze posiada swój mikroklimat za sprawą lasów i znacznej wilgotności w piętrze podszytu. W okresie kwitnienia jest bardzo atrakcyjna z florystycznego punktu widzenia. W okresie letnim staje się rajem dla miłośników entomologii. Brzmi zachęcająco? Entomologia to nauka o owadach. Osoby lubujące się w owadach zapraszamy w ciepłe dni, w szczególności przed zachodem słońca. Na zalesionym odcinku ścieżki przyrodniczo-dydaktycznej przy sprzyjających warunkach można wręcz czuć jak owady obsiadają każdy skrawek naszej odkrytej skóry.
6. Ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna na Górze Bucze o każdej porze roku oferuje coś innego. Góra Bucze w okresie zimowym jest dobrym punktem obserwacyjnym na zaśnieżone górskie stoki Beskidu Śląskiego. W okresie od wczesnej meteorologicznej wiosny (kalendarzowo to późna zima) do późnej meteorologicznej wiosny, na Górze Bucze możemy obserwować po kolei następujące po sobie fale przyrody odżywającej po zimie. Jako pierwsze pojawiają się łany czosnku niedźwiedziego w lasach oraz krokusy na łąkach. W okresie letnim, Góra Bucze jest dobrym punktem widokowym oraz miejscem na poznanie tradycji pasterskich i skosztowanie smacznych wyrobów. Z kolei w okresie wczesnej jesieni, Góra Bucze mieni się wieloma odcieniami złotej polskiej jesieni, ponieważ lasy na Górze Bucze są mieszane, ale głównie liściaste.
7. Rzeka Brennica w okresie letnim pełni funkcję naturalnego kąpieliska. Jest tak za sprawą licznych progów wodnych, które utworzono w drugiej połowie XX wieku podczas regulacji rzeki. Brennica jest jedną z nielicznych rzek górskich uregulowanych prawie na całej długości od źródeł aż po ujście (w tym wypadku do Wisły obok Skoczowa). Bardzo dobrym rozwiązaniem jest połączenie krótkiej wycieczki na Górę Bucze z relaksem nad rzeką Brennicą. :)