Spacerowo w Dolinie Wapienicy w Bielsku-Białej

Plan wycieczki

1. Trasę zaczynamy na pętli autobusowej MZK Wapienica Zapora, to tutaj jest skrzyżowanie szlaków.
2. Za znakami żółtego szlaku idziemy w górę ulicy Tartacznej aż do Krzywej Chaty.
3. Przy Krzywej Chacie dochodzimy do korony Zapory im. Ignacego Mościckiego.
4. Z Krzywej Chaty wracamy żółtym szlakiem ok. 300 m, gdzie skręcamy w lewo (na zachód) w dróżkę bez znakowanych szlaków. Punktem orientacyjnym może być tablica informacyjna nr 4 “Ochrona pożytecznej fauny”, przy której skręcamy w lewo (na zachód).
5. Nieoznakowaną (ale dobrze wydeptaną) ścieżką dochodzimy do kładki, którą przechodzimy na drugi brzeg potoku.
6. Na drugim brzegu potoku wchodzimy na niebieski szlak turystyczny . Skręcamy w prawo (kierunek Bielsko-Biała Wapienica Zapora MZK).
7. Znakami niebieskiego szlaku dochodzimy do pętli autobusowej MZK Wapienica Zapora, czyli do miejsca rozpoczęcia wędrówki.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Dolina Wapienicy to tak naprawdę górski odcinek doliny potoku Wapienica. Jest to jeden z cenniejszych przyrodniczo obszarów miasta Bielsko-Biała, a także jeden z najczystszych obszarów Beskidu Śląskiego w piętrze pierwotnego regla dolnego. Nad Doliną Wapienicy znajdują się dwa rezerwaty przyrody: “Jaworzyna” oraz “Stok Szyndzielni”.
2. Uroki Doliny Wapienicy doceniła księżna Luiza Sułkowska z domu Larisch-Nimsdorf (1790–1848). Przybywała ona często do Wapienicy i urządzała sobie spacery tą urokliwą długą doliną. Mieszkańcy Bielska-Białej doskonale o tym pamiętają, dlatego często Dolinę Wapienicy nazywają “Doliną Luizy”.
3. Spacer Doliną Wapienicy może mieć także charakter industrialny. Jest to bowiem spotkanie z historią wodociągów miasta Bielska. W latach 1929-1932 wybudowano zaporę wodną, która dzisiaj nosi imię Prezydenta Ignacego Mościckiego. Zapora spiętrza wody Jeziora Wielka Łąka. Nazwa jeziora wywodzi się od leżącej niedaleko dawnej kolonii leśnej o nazwie Wielka Łąka (zabudowania istnieją do dzisiaj). Wody jeziora zasilają dwa potoki (potok Błatnia i potok Barbara), które wcześniej były dopływami Wapienicy.
4. Przyroda Doliny Wapienicy na pierwszy rzut oka może wydawać się “nijaka”. Warto jednak zainteresować się bliżej tym tematem, ponieważ mamy tutaj do czynienia ze zróżnicowaną roślinnością pospolitą. Dolina Wapienicy na obszarze naszej trasy przechodzi z łęgu (charakterystycznego dla pogórza i dolin karpackich) w regiel dolny z dużą ilością buczyny. Na obszarach objętych ochroną rezerwatów mamy zachowany drzewostan o charakterze pierwotnym. Na pozostałych terenach zbiorowiska leśne i roślinne są zbliżone do pierwotnych. Tablice edukacyjne informują nas zarówno o przyrodniczej wartości Doliny Wapienicy, jak i o gospodarczym znaczeniu beskidzkich lasów. Jest to cenna lekcja przyrody w terenie.

Warianty i modyfikacje

1. Możemy wydłużyć trasę o Wielką Łąkę (dawną kolonię leśną). Gdy dojdziemy do Krzywej Chaty, kontynuujemy wędrówkę asfaltową drogą. Dojdziemy w ten sposób do leśniczówki oraz doliny potoku Barbara. Trzymając się szerokich leśnych dróg jesteśmy w stanie zatoczyć górską pętlę zboczami Stołowa (1035 m n.p.m.) do doliny potoku Błatnia. Schodząc wzdłuż potoku Błatnia wrócimy do Krzywej Chaty. Jest to pętla typowo leśna, ale z kilku przesmyków można dostrzec sąsiednie górskie szczyty. Ze względu na brak znaków szlaku, ten wariant wymaga korzystania z mapy turystycznej.
2. Możemy także poszerzyć wycieczkę o aspekt archeologiczno-górski. W tym celu niebieskim szlakiem wspinamy się na Palenicę (688 m n.p.m.), czyli po przejściu kładki nie skręcamy w prawo, tylko w lewo ostro pod górę. Na Palenicy znajduje się stanowisko archeologiczne. Ścieżką spacerową schodzimy ze szczytu Palenicy do miejscowości Jaworze (liczne połączenia PKS z Bielskiem-Białą) albo drogą leśną schodzimy do Doliny Wapienicy. Ze względu na brak znaków szlaku, ten wariant wymaga korzystania z mapy turystycznej.

Wskazówki praktyczne

1. Trasa zaczyna się w Wapienicy, dzielnicy miasta Bielsko-Biała. Przy ulicy Tartacznej znajduje się duży bezpłatny i ogólnodostępny parking leśny. Szczególnie w weekendy zdarza się, że parking jest zapełniony. Dobrze jest wtedy poszukać legalnego miejsca parkowania (ze względu wąskie ulice i na częste kontrole Straży Miejskiej i Leśnej), na przykład wzdłuż ulicy Zapora lub przy lekkoatletycznym Stadionie “Sprintu”.
2. Początek trasy znajduje się tuż obok przystanku autobusowego MZK Wapienica Zapora. Dojeżdżają tutaj autobusy MZK Bielsko-Biała linii numer 16 spod dworca.
3. Nawierzchnia na trasie w podstawowym wariancie to asfalt i ubita szutrowa droga. Z pewnością nie jest to trasa na ciężkie górskie obuwie. Dodatkowo, trasa bez problemu do pokonania wózkiem.
4. Gastronomia na trasie wędrówki pojawia się na początku trasy (punkty gastronomiczne obok parkingu leśnego) oraz przy Zaporze im. Ignacego Mościckiego (Krzywa Chata). Krzywa Chata pełni funkcje zbliżone do schroniska turystycznego.
5. Kierunek trasy został dopasowany do kolejności tablic informacyjnych na ścieżce przyrodniczo-leśnej. Idąc trasą zwracajmy uwagę na tablice informacyjne, gdyż są one nie tylko fantastycznym źródłem informacji, ale także gotową odpowiedzią na większość pytań, które pojawiają się podczas wycieczki.
6. Zapora im. Ignacego Mościckiego oraz Jezioro Wielka Łąka stanowią ujęcie wody pitnej dla miasta Bielsko-Biała. Z tego powodu są strzeżone, ale też i nieskazitelnie czyste. Korona zapory jest bardzo dobrze widoczna z Krzywej Chaty, natomiast taflę jeziora można sfotografować z kilku punktów. Kilka razy do roku odbywają się imprezy miejskie (np. Dzień Wody) lub spacery z przewodnikiem, podczas których korona zapory jest otwarta, a może nawet uda się zwiedzić zaporę wewnątrz. Warto zatem śledzić informacje i aktualności z terenu Bielska-Białej.