Wołtuszowa pętlą z Rymanowa-Zdroju

Plan wycieczki

1. Wycieczkę zaczynamy na przystanku autobusowym nieopodal amfiteatru w Rymanowie-Zdroju, przy skrzyżowaniu ulic: Parkowej i Wyspiańskiego. Będziemy wędrować szlakiem koloru czerwonego (kierunek: Wisłoczek). Idziemy ulicą Wyspiańskiego, po prawej stronie mijamy drewniane wille: „Zofia” i Maria”. Po ok. 500 metrach, po lewej stronie, mijamy obszerny leśny parking, nieco dalej leśniczówkę. Koniec asfaltu.
2. Utwardzona droga prowadzi doliną Czarnego Potoku. Dochodzimy do polany Horodziska. Tu wiata odpoczynkowa, ławeczki oraz źródło Krokusowe. Dalej za czerwonym szlakiem , łagodnie pod górę przez las (kierunek marszu pokazuje tabliczka z napisem: Wołtuszowa).
3. Dochodzimy do nieistniejącej wsi Wołtuszowa. Tu cerkwisko, stary cmentarz, współczesne drewniane rzeźby, ławeczki, rozpiska szlaków.
4. Z Wołtuszowej wracamy ścieżką przyrodniczą znaczoną biało-czerwoną kropką. Mijamy po lewej stronie cmentarz i leśną drogą schodzimy dość ostro w dół. Po kilkunastu minutach marszu wychodzimy na Wilczą Polanę. Dalej lasem, ścieżka doprowadza do znanej nam już polany ze źródłem Krokusowym.
5. Z polany wracamy do uzdrowiska znaną nam już drogą – czerwonym szlakiem , wpierw doliną Czarnego Potoku, a następnie ulicą Wyspiańskiego.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Wołtuszowa była niewielką wioską łemkowską usytuowaną na północnych zboczach Działu, ok. 2 km od rymanowskiego uzdrowiska. Przed II wojną światową we wsi mieszkało ok. 150 mieszkańców. Była cerkiew, tartak, młyn wodny, życie toczyło się swoim rytmem, w zgodzie z porami roku. Był też niewielki folwark i leśniczówka. To tu zamieszkała wraz z dziećmi hr. Anna z Działyńskich Potocka – założycielka rymanowskiego uzdrowiska – po śmierci swojego męża Stanisława Potockiego. Po wojnie – w wyniku wysiedleń – Wołtuszowa całkowicie opustoszała. Drewniana cerkiew z 1899 roku została rozebrana w 1953 roku, obecnie nie ma po niej śladów (kamienną chrzcielnicę z cerkwi postawiono na miejscowym cmentarzu). W otoczeniu dawnej cerkwi stoją stare lipy. Na cmentarzu zachowało się kilka nagrobków, dziś już mocno zniszczonych. W 2000 roku na terenie cmentarza postawiono drewniany krzyż. Wędrując po nieistniejącej wsi uważny obserwator dostrzeże ślady dawnego życia: stare piwnice, kamienne podmurówki, studnie. Przez Wołtuszową przebiega znakowany na czerwono Główny Szlak Beskidzki, Beskidzka Trasa Kurierska „Jaga-Kora” oraz liczne ścieżki spacerowe. Teren jest ładnie zagospodarowany turystycznie. Od 1996 roku należy do Rymanowa-Zdroju.
2. Warto pospacerować po uroczym, podkarpackim uzdrowisku Rymanów-Zdrój, którego początki sięgają roku 1876. Założycielami zdroju byli hr. Anna z Działyńskich Potocka i jej mąż Stanisław – właściciele dóbr rymanowskich. W uzdrowisku leczy się choroby układu oddechowego, krążenia oraz pokarmowego. Cenne są wody mineralne – szczawy chlorkowo-sodowe z domieszką jodu i bromu. Warto zajrzeć do niewielkiej pijalni wód mineralnych ze słynnymi rymanowskimi zdrojami: „Tytusem”, „Klaudią” i „Celestyną”. W miejscowości zachowało się sporo zabytkowych, drewnianych willi zbudowanych pod koniec XIX wieku w stylu szwajcarskim.

Warianty i modyfikacje

1. W Wołtuszowej – na terenie dawnej wsi łemkowskiej – wytyczono ciekawą krajoznawczo ścieżkę spacerową w formie pętli. Ścieżka Łemka ma długość ok. 4 km i jest znaczona biało-niebieskim kwadratem. Z trasy rozciągają się ładne widoki na okolicę, z łąk nad Wołtuszową pięknie prezentują się Wzgórza Rymanowskie. Na trasie znajdziemy wiele śladów po dawnych mieszkańcach wsi: studnie, podmurówki domów, kapliczkę (a raczej jej cokół) z końca XIX wieku, zdziczałe drzewka owocowe oraz słynną lipę zwaną „Królową Wołtuszowej”.
2. Z Wołtuszowej warto powędrować dalej szlakiem czerwonym (kierunek: Wisłoczek) na punkt widokowy znajdujący się w paśmie Działu nad Desznem, z którego roztacza się wspaniała panorama. Północne stoki Działu opadają ku dolinie Czarnego Potoku. Wołtuszowska Góra to popularny cel wycieczek z rymanowskiego uzdrowiska. Spod cerkwiska w Wołtuszowej na punt widokowy dojdziemy w ok. pół godziny, otwartym terenem, malowniczą ścieżką przez łąki. Punkt widokowy to idealne miejsce na odpoczynek.
3. Warta rozważenia jest ścieżka przyrodnicza w formie pętli oznakowana biało-czerwonym kółkiem, która wiedzie na górę Zamczyska (568 m n.p.m.). Ścieżka – wytyczona przez Nadleśnictwo Rymanów – ma ok. 7 km długości i wiedzie lasem. Na jej pokonanie trzeba przeznaczyć ok. 3 godziny. Początek ścieżki znajduje się na leśnym parkingu na ul. Wyspiańskiego. Z parkingu kierujemy się za oznaczeniami, tak jak pokazuje drogowskaz: Ścieżka przyrodnicza "Rymanów-Zdrój". Z tego miejsca na górę Zamczyska dojdziemy w około godzinę.

Wskazówki praktyczne

1. Do Rymanowa-Zdroju kursują autobusy z kilku miast: Krakowa, Tarnowa, Rzeszowa, Krosna, Warszawy. Wysiadamy na przystanku autobusowym nieopodal amfiteatru, przy skrzyżowaniu ulic: Parkowej i Wyspiańskiego.
2. Samochód najlepiej zaparkować na dużym, leśnym parkingu przy czerwonym szlaku, na ulicy Wyspiańskiego, ok. 300 metrów przed leśniczówką.
3. Odpoczynek warto zaplanować na polanie Horodziska (zwaną popularnie polaną Zbójecką), gdzie znajduje się altana oraz źródło z wodą. Okolica Wołtuszowej jest dobrze zagospodarowana turystycznie (ławki, stolik, rozpiska szlaków), zatem warto spędzić tu dłuższą chwilę.
4. Trasę można podzielić na dwa etapy. Pierwszy odcinek – do polany Horodziska – wiedzie wygodną, płaską drogą doliną Czarnego Potoku. Fragment ten znakomicie nadaje się na spacer z dziećmi. Drugi odcinek – od polany Horodziska do Wołtuszowej, a potem zejście przez Wilczą Polanę – jest typowo terenowy, zatem zabierzmy ze sobą wygodne obuwie turystyczne.
5. W Rymanowie-Zdroju możemy zakupić prowiant na drogę. W uzdrowisku możemy skorzystać także z lokalnej gastronomii.