Wąwóz Podskalański (Dolina Wedonki) pętlą z Tomaszowic

Plan wycieczki

1. Wycieczkę zaczynamy na ul. Topolowej w Tomaszowicach, na dużym parkingu przy boisku sportowym. Kierujemy się na ul. Brzozową, wędrujemy przez chwilę drogą szutrową, za znakami czarnego szlaku rowerowego.
2. Dochodzimy do punktu widokowego zwanego Łysą Górą i szlakowskazu. Rozciąga się stąd szeroka panorama na okolicę. Kierujemy się na wprost, za znakami czarnego szlaku (drogowskaz: Tomaszowice przez Wąwóz Podskalański 1,9 km).
3. Wchodzimy do lasu. Ścieżka kluczy między drzewami łagodnie pofalowanym terenem. Schodzimy delikatnie w dół i wędrujemy wzdłuż meandrującego potoku Wedonka. Po drodze – po lewej stronie – mijamy Wielką Skałę, za nią znajduje się Niewielka Skała.
4. Wychodzimy z lasu, idziemy przez chwilę drogą gruntową. Po lewej stronie – u wlotu do Wąwozu Podskalańskiego – wypatrujemy otworu wejściowego do Jaskini Borsuczej. Następnie skręcamy w prawo na drogę asfaltową.
5. Ostatni odcinek wiedzie ul. Podskalany. Po ok. 10 minutach opuszczamy czarny szlak i skręcamy w prawo na ul. Topolową. Jeszcze chwila marszu i dochodzimy na parking przy boisku sportowym, gdzie kończymy wycieczkę, zamykając pętlę.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Wąwóz Podskalański (zwany też Doliną Wedonki lub Doliną Podskalańską) to najkrótsza spośród podkrakowskich dolinek. Jest położona w południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, na terenie wsi Tomaszowice. To cicha i zalesiona dolinka, przez którą przebiega czarny szlak turystyczny z Modlnicy do wlotu Doliny Kluczwody. Niegdyś szlak ten wiódł dalej, przez całą Dolinę Kluczwody aż do Wierzchowia, kończąc się przy Jaskini Wierzchowskiej Górnej. Obecnie odcinek od Gacek do Wieszczego Dołu został skasowany, ponieważ wiódł przez tereny prywatne. Na terenie Wąwozu Podskalańskiego znajduje się Wielka Skała o wysokości 15 metrów, na której wytyczono trzynaście dróg wspinaczkowych wyposażonych w kompletną asekurację. Tuż za nią znajduje się Niewielka Skała, na której również uprawiana jest wspinaczka skałkowa. Warta uwagi jest Jaskinia Borsucza, o której piszemy poniżej. Wzdłuż dolinki wije się malowniczo potok Wedonka (jest to lewobrzeżny dopływ Rudawy).
2. Jaskinia Borsucza ma ok. 37 metrów długości i znajduje się przy czarnym szlaku, tuż przy wejściu do Wąwozu Podskalańskiego, po lewej stronie potoku Wedonka. Powstała w wapieniach górnej jury. Jaskinia znana jest od dawna archeologom i grotołazom, mimo to stosunkowo rzadko odwiedzana. Pierwszy plan i opis jaskini pochodzą z 1951 roku. Jaskinia pozbawiona jest szaty naciekowej, a ściany są osmolone. Dla amatorów dostępny jest jedynie początkowy korytarz o długości ok. 5 m, dalej korytarz staje się bardzo ciasny i z trudem można się nim przecisnąć do rozwidlenia. Obecnie jaskinia nie jest zamieszkiwana przez nietoperze, za to chętnie odwiedzana przez lisy i borsuki.
3. Warto pospacerować po niewielkim, ale urokliwym i odrestaurowanym parku w Tomaszowicach. W 1830 roku właścicielem okolicznych dóbr został Roman Konopka. Ziemie te należały do rodziny Konopków aż do roku 1936. Po II wojnie światowej majątek został upaństwowiony, a dwór z roku na rok coraz bardziej niszczał. Obecnie – dzięki nowym właścicielom – miejsce to zyskało nowe życie. Na uwagę zasługuje zespół dworsko-parkowy w Tomaszowicach wpisany do rejestru zabytków. Murowany, klasycystyczny dwór pochodzi z pierwszej połowy XIX wieku. W XIX-wiecznym piętrowym spichlerzu – wzniesionym z kamienia i drewna – znajduje się restauracja, nieco dalej mieści się budynek hotelowy. Całość otacza zabytkowy park krajobrazowy.

Warianty i modyfikacje

1. Wariant dla turystów niezmotoryzowanych. Wycieczkę zaczynamy na przystanku autobusowym: Tomaszowice dwór. Kierujemy się ul. Krakowską na zachód, po chwili skręcamy w prawo na ul. Brzozową. Wędrujemy delikatnie pod górę szutrową drogą (wiedzie tędy szlak rowerowy koloru czarnego ). Dalej jak w opisie trasy podstawowej. Na przystanek autobusowy wracamy ul. Podskalany, zaś po zejściu do głównej drogi skręcamy w prawo na ul. Krakowską.
2. Trasę możemy wydłużyć i po zwiedzeniu Wąwozu Podskalańskiego zejść do miejscowości Ujazd. Z punktu widokowego Łysa Góra kierujemy się na zachód, trzymając się czarnego szlaku (drogowskaz: Dolina Kluczwody Gacki). Po ok. 2 km marszu opuszczamy szlak czarny i skręcamy w lewo. Wędrujemy ulicami Kluczwody, Świerkową i Jurajską. Wycieczkę kończymy na pętli autobusowej w Ujeździe, skąd możemy wrócić do Krakowa autobusami aglomeracyjnymi nr 230 i 268.

Wskazówki praktyczne

1. Na wycieczkę można przyjechać własnym transportem lub komunikacją publiczną. Duży parking znajduje się na ul. Topolowej w Tomaszowicach, obok boiska sportowego (wjazd od ul. Brzozowej lub ul. Podskalany). Nie parkujmy samochodów na poboczu ulicy Podskalany, ponieważ możemy narazić się okolicznym mieszkańcom.
2. Do Tomaszowic kursuje linia aglomeracyjna z Krakowa – autobus nr 230 (z pętli w Bronowicach Małych). Wysiadamy na przystanku: Tomaszowice dwór.
3. Nawierzchnia na trasie to droga szutrowa oraz ścieżki leśne (ostatni odcinek wiedzie asfaltem). W dolince teren jest łagodnie pofałdowany.
4. W centrum wsi, tuż obok przystanku autobusowego, znajduje się sklep.
5. Jeśli chcemy zjeść coś smacznego, warto rozważyć wizytę w restauracji Nowy Spichlerz, która znajduje się na terenie zespołu dworsko-parkowego w Tomaszowicach. Tuż obok jest plac zabaw dla dzieci i plenerowa wystawa pojazdów ratowniczych.
6. Spacer można połączyć z wizytą w stadninie koni w Tomaszowicach. Gospodarstwo Podskalany to miejsce, które przypadnie do gustu zwłaszcza małym turystom.