“Szlakiem Hal" na Lipowską i Rysiankę ze Złatnej

Długość trasy: 14,20 km
Czas przejścia: 4h 41m
Trudność: Wymagająca

Jedna z najbardziej widokowych tras w Beskidzie Żywieckim, w piętrze regla górnego.

Trasa nie jest trudna, ponieważ raz zdobytą wysokość, stopniowo tracimy schodząc między widokowymi górskimi halami. Trasa, na której poznamy krajobrazowe możliwości Beskidu Żywieckiego oraz skosztujemy pysznego jedzenia w dwóch schroniskach górskich.

Złatna Huta PKS - Schronisko PTTK na Hali Rysianka - Schronisko PTTK na Hali Lipowskiej - Hala Redykalna - Zapolanka - Złatna Szkoła PKS

Autor:
Radosław Szczepanek

Radosław Szczepanek

Licencjonowany Przewodnik Beskidzki

Plan wycieczki

  1. Trasę zaczynamy obok końcowego przystanku autobusowego Złatna Huta. “Rogacz” ze szlakiem znajduje się zaraz obok wiaty przystankowej.
  2. Za znakami czarnego szlaku turystycznego dochodzimy do Schroniska PTTK na Hali Rysianka.
  3. Przy schronisku zmieniamy kolor szlaku na żółty (kierunek Rajcza). Idziemy nim obok Schroniska PTTK na Hali Lipowskiej aż do Zapolanki.
  4. Przy domach na Zapolance skręcamy w lewo w drogę dojazdową, którą schodzimy do Złatnej.
  5. W Złatnej spotykamy się ze znakami niebieskiego szlaku turystycznego (skręcamy w prawo w dół nurtu potoku) i dochodzimy nim do przystanku autobusowego Złatna Szkoła.
  6. Wędrówkę kończymy obok przystanku autobusowego Złatna Szkoła.

Atrakcje i walory krajobrazowe

  1. Złatna jest miejscowością o korzeniach wołoskich. Kolonizacja wołoska dotarła do Złatnej (podobnie jak do sąsiednich miejscowości) około XVI wieku. Złatna jest rozłożona na góralskich przysiółkach nad doliną potoku Bystra. Zabudowa Złatnej koncentruje się jedynie w okolicy remizy OSP, szkoły i kaplicy pw. Matki Boskiej Częstochowskiej. Z krajoznawczego punktu widzenia, cenna jest zabytkowa leśniczówka z 1853 roku (blisko granicy z Ujsołami) oraz pozostałości pieca hutniczego z dziewiętnastowiecznej huty szkła na końcu wsi (Złatna Huta).
  2. Złatna Huta pełni funkcję turystycznego zaplecza dla Złatnej. Znajdują się tutaj wiaty grillowe oraz zaczyna się - najpopularniejszy w miejscowości - czarny szlak turystyczny. Tutaj też “kumulują” się cenne dla miejscowości miejsca. Zaczyna się tutaj Droga Światła na Halę Lipowską. Tutaj są ruiny pieca hutniczego. Tutaj też znajduje się pokaźna łąka, na której jest liczne stanowisko rośin z rodziny storczykowatych. Na łące stoi także Świątek, czyli kamienny krzyż z 1833 roku ufundowany przez pierwszych właścicieli huty szkła.
  3. Wędrując czarnym szlakiem idziemy w górę potoku Bystra. Jeżeli szukamy malowniczych krajobrazów z szumiącym potokiem w roli głównej, możemy na chwilę zboczyć w żółty szlak w kierunku Przełęczy Bory Orawskie. Dochodzimy nim do potoku Bystra, który w tym miejscu pięknie i wartko spływa po wysokich kamieniach.
  4. Szlak żółty, którego fragmentem prowadzi najbardziej widokowa część trasy, łączy Rajczę z Romanką (1366 m n.p.m.). Szlak ten można określić jako “Szlak Hal” (nie jest to jego oficjalna nazwa), ponieważ prowadzi w większości przez tereny pasterskie. Jego przebieg jest odtworzeniem redyku, czyli przejścia pasterzy od góralskich miejscowości po wysoko położone tereny pasterskie.
  5. “Szlak Hal” przebiega przez Gniazdo Romanki (1366 m n.p.m.), Lipowskiej (1324 m n.p.m.) i Rysianki (1323 m n.p.m.) w Beskidzie Żywieckim. Znajdują się tutaj aż 3 Rezerwaty Przyrody: “Lipowska”, “Pod Rysianką” i “Romanka”. Wraz z nieodległym Pilskiem (1557 m n.p.m.) tworzą jeden z najcenniejszych przyrodniczo obszarów Beskidu Żywieckiego. Jest to także “perła w Koronie” Żywieckiego Parku Krajobrazowego.
  6. Idąc żółtym szlakiem zgodnie z naszą trasą, przemierzamy kolejno: Halę Rysianka, Halę Lipowską, Halę Bieguńską, Halę Motykową i Halę Redykalną. Hala Rysianka jest jedyną, z której mamy widoki w kierunku północnym, m.in. na Beskid Mały. Z Hali Rysianka oraz z Hali Lipowskiej majestatycznie wręcz prezentuje się zestawienie Babiej Góry (1725 m n.p.m.) z Pilskiem (1557 m n.p.m.). Przez większość “Szlaku Hal” od Rysianki po Redykalną mamy za to widoki na południe z Tatrami, Niżnymi Tatrami i Małą Fatrą na czele. Z Hali Redykalnej oraz z Zapolanki dodatkowo widzimy na południowym-wschodzie okazałe Pasmo Wielkiej Raczy (tzw. Worek Raczański) Beskidu Żywieckiego. Z kilku miejsc możemy również dostrzec polski Beskid Śląski oraz czeski Beskid Śląsko-Morawski.
  7. “Szlak Hal” jest także perełką pod względem przyrodniczym. Na beskidzkich halach zinwentaryzowano wiele roślin objętych ścisłą ochroną. Bardzo urokliwego charakteru beskidzkim halom w okresie wczesnej wiosny nadają krokusy (szafrany spiskie, licznie występujące na Hali Rysianka), a w okresie pełni lata - łany rdestu wężownika. Chcąc poznać dokładnie roślinność Beskidu Żywieckiego warto zapoznać się z publikacjami Żywieckiego Parku Krajobrazowego (Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego).
  8. Schroniska PTTK na Hali Rysianka oraz na Hali Lipowskiej bywają nazywane “górskimi sąsiadami”, ponieważ są naprawdę blisko siebie (10 minut wędrówki). Sytuacja ta wynika z czasów dwudziestolecia międzywojennego, kiedy schronisko na Lipowskiej należało do niemieckiej organizacji Beskidenverein (Towarzystwo Beskidzkie), a schronisko na Rysiance do polskiego Tatrzańskiego Towarzystwa Narciarzy. Warto zgłębić się w historie obu schronisk, ponieważ są one pełne anegdot oraz kontrowersji z okresu II Wojny Światowej. Ponadto z tymi schroniskami (w szczególności z Lipowską) związana jest postać Karola Wojtyły.
  9. Zapolanka to tak naprawdę przysiółek góralski znajdujący się na wysokości około 900 m n.p.m. Zapolanka jest najwyżej położonym przysiółkiem w całym grzbiecie gromadzącym góralskie przysiółki Rajczy, Ujsół oraz Złatnej.

Warianty i modyfikacje

  1. Jeżeli nie chcemy przechodzić odcinka poza szlakiem między Zapolanką a Złatną, możemy z Hali Lipowskiej od razu zejść niebieskim szlakiem do Złatnej Szkoły. W tym układzie ominiemy jednak najbardziej widokową część trasy.
  2. W podobny sposób możemy trasę zamienić w pętlę ze Złatnej Huty. W tym celu z Hali Lipowskiej schodzimy niebieskim szlakiem , a po mniej więcej 15 minutach zmieniamy kolor szlaku na żółty . Schodzimy nim do czarnego szlaku (czyli tego szlaku, którym szliśmy ze Złatnej Huty na Hale Rysianka), którym skręcamy w prawo i schodzimy do Złatnej Huty.
  3. Jeżeli natomiast korzystamy z komunikacji publicznej, możemy dojechać busem do Złatnej Huty, do Zapolanki pójść zgodnie z opisem trasy. Na Zapolance trzymamy się jednak żółtego szlaku, który doprowadzi nas do Rajczy. W Rajczy są przystanki autobusowe oraz linia kolejowa. Osoby zmotoryzowane mogą też w Rajczy zostawić samochód i z rana busem podjechać do Złatnej Huty.

Wskazówki praktyczne

  1. Na przystanek autobusowy Złatna Huta dojeżdżają busy z Rajczy, Milówki oraz Żywca (przewoźnikiem jest firma Thermocar). W tych trzech miejscowościach można przesiąść się na busa z pociągu, ponieważ przez Żywiec, Milówkę i Rajczę prowadzi linia kolejowa relacji Katowice - Bielsko-Biała - Zwardoń.
  2. Zaraz obok przystanku autobusowego jest bardzo duży parking dla samochodów osobowych. Nie ma potrzeby szukać miejsc parkingowych gdzieś dalej. ;)
  3. Szlak czarny ze Złatnej Huty częściowo pokrywa się z drogą dojazdową do schronisk. Nie jest to jednak szlak spacerowy, ponieważ posiada luźne kamienie oraz odcinek błotnisty z wystającymi korzeniami. Podobnie żółty szlak jest typowym szlakiem turystycznym, na który należy wybrać się przygotowanym jak w góry. Jedynie początek wędrówki czarnym szlakiem oraz zejście z Zapolanki do Złatnej odbywają się asfaltowymi drogami.
  4. Zejście z żółtego szlaku w drogę dojazdową między domami na Zapolance jest dokładnie w miejscu, gdzie kończy się nam strome kamieniste zejście. Skręcamy w lewo w niemal płaską drogę wijącą się między domami. Można tam natrafić na sporadyczne oznakowania szlaku rowerowego. Za domami asfaltowa droga schodzi mocno do Złatnej między polami (z których są rewelacyjne widoki). Już blisko doliny, wchodzimy drogą do przysiółka Sułki, poniżej którego w dolinie potoku docieramy do niebieskiego szlaku. Skręcamy zatem w prawo w ten niebieski szlak i za jego znakami dochodzimy do przystanku autobusowego Złatna Szkoła.
  5. Gastronomia na trasie to przede wszystkim górskie schroniska turystyczne, czyli na Hali Rysiance oraz na Hali Lipowskiej. Oba schroniska mają wysoko ocenianą kuchnię, ale mają też swoje “dania popisowe”. Schronisko PTTK na Hali Rysianka słynie z rewelacyjnego Jadła Drwala, a z kolei Schronisko PTTK na Hali Lipowskiej słynie z pierogów z jagodami (borówkami) ręcznie zbieranymi w okolicy. W Złatnej Hucie działa jeszcze Zajazd “Gawra”, w którym w weekendy oraz dni wolne można przekąsić smaczne dania.
  6. “Szlak Hal” mimo faktu, że jest mocno powiązany z pasterstwem i pojawiają się na nim owce, nie ma za wiele wspólnego z “wizytą u bacy”. Niestety czasami ten szlak tak jest postrzegany, co potem budzi zawiedzenie, że na szlaku nie ma żadnej czynnej bacówki, gdzie baca sprzedawałby tradycyjne wyroby. Najbliższy taki tradycyjny baca jest na Hali Boraczej, a potem jeszcze Soblówce (Tadeusz Szczechowicz) i Cięcinie (gospodarstwo edukacyjne Sopki Stopki)... Oczywiście, sery można zakupić w wielu miejscach (nawet sklepach z regionalną żywnością), ale najbardziej tradycyjne blisko trasy to są wyłącznie te trzy miejsca.
Tak
14.20 km
652.06 m
588.39 m
708.97 m
16/30 (wymagająca)
(współczynnik obliczony automatycznie, funkcjonalność eksperymentalna)
4h 42m
(dla tempa marszu 4 km/h)

Mapa

(profil wysokości oglądany na małych ekranach może sprawiać wrażenie, że trasa jest bardziej stroma niż w rzeczywistości jest)
Zaloguj się, aby pobrać plik GPX
footer img