Góra Tuł z Ustronia do Zamku w Dzięgielowie

Plan wycieczki

1. Nasza trasa zaczyna się w centrum Ustronia przy stacji kolejowej Ustroń Zdrój, gdzie swój początek ma żółty szlak turystyczny .
2. Za znakami żółtego szlaku turystycznego mijamy centrum Ustronia (m.in. Rynek z ratuszem, Park Kuracyjny oraz zabudowania dawnego uzdrowiska). Szlak żółty kluczy ulicami miasta i doprowadza nas do ulicy Myśliwskiej na stoki wzgórza Jelenica (511 m n.p.m.) z ulicą o tej samej nazwie.
3. W górnej części Jelenicy na wysokości leśnego miejsca biwakowania zmieniamy pieszy szlak żółty na żółtą trasę rowerową (nr trasy 256Y) do Cisownicy Podlesia.
4. W Cisownicy Podlesiu wchodzimy na zielony szlak turystyczny (w prawo) w kierunku Goleszowa.
5. W Dzięgielowie na ulicy Zamkowej, w miejscu odbicia zielonego szlaku w las (w kierunku Goleszowa), idziemy 400 m asfaltem (poza szlakiem) i dochodzimy do Zamku w Dzięgielowie wraz z przystankiem autobusowym Dzięgielów Zamek.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Centrum Ustronia - urozmaicona zabudowa dawnego przemysłowego miasteczka i początków uzdrowiska. Warto zobaczyć m.in. Starą Zagrodę, budynek Biblioteki Miejskiej z muralem, Muzeum Ustrońskie oraz Kościół św. Klemensa.
2. Szlakiem żółtym przechodzimy po stokach wzgórza Jelenica (511 m n.p.m.), skąd są bardzo malownicze i w sumie rzadko pokazywane widoki na Ustroń. Szczególnie urokliwie prezentuje się widok na Równicę i Zawodzie Górne z “piramidami” sanatoriów i domów wczasowych.
3. Pole biwakowe na Jelenicy jest miejscem nawiązującym do kultów religijnych w Beskidach. W głębi lasu znajdują się drewniane krzyże oraz kamienie rocznicowe. Duża ilość tablic informacyjnych powoduje, że jest to miejsce o charakterze edukacyjnym.
4. Przy trasie rowerowej z Jelenicy na Podlesie mijamy źródło z wodą zdatną do picia.
5. Podlesie to w praktyce górski przysiółek Cisownicy pod Małą Czantorią (866 m n.p.m.). Widoki z Podlesia obejmują pogranicze Polski i Republiki Czeskiej w okolicy Cieszyna i Trzyńca. Po polskiej stronie widzimy przede wszystkim Tuł (621 m n.p.m.) z sąsiednimi wzgórzami, natomiast po czeskiej stronie widzimy fragmenty Beskidu Śląsko-Morawskiego.
6. Szlak zielony przechodzi w sąsiedztwie dwóch form ochrony przyrody. Jako pierwszy mijamy Użytek Ekologiczny “Góra Tuł” chroniący łąki przyszczytowe Tułu w miejscu nieistniejącego już tutaj rezerwatu. Naukowcy zinwentaryzowali tutaj ponad 900 gatunków roślin! W okresie wczesnej wiosny można zobaczyć tam łany krokusów, a w okresie późnej wiosny - wiele roślin storczykowatych. Rezerwat Przyrody “Zadni Gaj” to z kolei obszar ochrony cisów pospolitych oraz wawrzynków wilczełyko.
7. Pas wzgórz w sąsiedztwie Tułu ma charakter przejściowy z typowego obszaru górskiego (Beskid Śląski) w obszar pogórza karpackiego (Pogórze Cieszyńskie). Jest to także obszar, na którym występuje wapień w dość dużej ilości (jak na tę okolicę). Co jakiś czas można zobaczyć niewielkie skałki wapienne.
8. W okresie wczesnej wiosny cała trasa, a w szczególności odcinek od Tułu do Dzięgielowa, jest usłana łanami czosnku niedźwiedziego, który na tym obszarze może być zbierany na potrzeby własne.
9. Zamek w Dzięgielowie jest jednym z licznych na Śląsku Cieszyńskim. Początki zamku w Dzięgielowie sięgają XV wieku, a jego obecny gotycko-renesansowy charakter zawdzięczamy przebudowom z XVII i XVIII wieku. Obecnie w zamku działa kameralny hotel.

Warianty i modyfikacje

1. Istnieje możliwość wydłużenia trasy o odcinek zielonego szlaku z Dzięgielowa do Goleszowa. Z centrum Goleszowa jadą liczne autobusy do Ustronia, a dodatkowo szlak zielony kończy się na stacji kolejowej Goleszów, skąd jadą pociągu do Wisły (przez Ustroń) i Katowic. Modyfikując w ten sposób trasę przespacerujemy się urokliwymi lasami na niewielkich wapiennych skałkach oraz przejdziemy przez atrakcyjne krajoznawczo centrum Goleszowa z dawną skocznią narciarską, zbiornikiem wodnym “Ton” oraz zabytkowym kościołem.
2. Istnieje możliwość zamienienia trasy na pętlę. Wówczas z Dzięgielowa do Ustronia Jelenicy wracamy zieloną trasą rowerową Greenways.

Wskazówki praktyczne

1. Całość trasy posiada bardzo urozmaiconą nawierzchnię. Większość stanowią utwardzone leśne drogi oraz drogi asfaltowe. “Teren” rozumiany jako błotniste ścieżki i wystające korzenie jest odczuwalny na przejściu stokami Tułu oraz Zadniego Gaju (ok. 1/4 trasy). Warto mieć to na uwadze przy dobieraniu obuwia.
2. Do centrum Ustronia możemy dotrzeć autobusami z Cieszyna, Skoczowa, Wisły oraz Trójwsi Beskidzkiej, a także pociągami Kolei Śląskich na trasie Katowice - Wisła Głębce i dalekobieżnymi pociągami PKP InterCity.
3. W centrum Ustronia jest dużo płatnych parkingów. Jeden z najlepiej położonych bezpłatnych parkingów miejskich znajduje się w ciągu ulicy Sportowej nad lewym brzegiem Wisły.
4. Na Jelenicy w Ustroniu oprócz pola biwakowego jest sezonowy bufet turystyczny. Na sporej części map jest on oznaczony jako “U Jónka na Kympie”. Jest to nie zawsze czynna prosta gastronomia oraz kiosk z napojami/lodami.
5. Szlak zielony z Cisownicy Podlesia do Dzięgielowa (a w zasadzie z Czantorii Małej do Goleszowa) dawniej był szlakiem koloru czarnego. Wędrując szlakiem można natknąć się na stare czarne oznakowania. Część map (zwłaszcza starszych) pokazuje właściwy przebieg szlaku, ale z czarnym kolorem.
6. Użytek Ekologiczny “Góra Tuł” oraz Rezerwat Przyrody “Zadni Gaj” nie są udostępnione do zwiedzania poprzez sieć szlaków turystycznych. Będąc na miejscu z łatwością jednak odnajdziemy ścieżki wiodące na szczyt Tułu lub do “Zadniego Gaju”.
7. W Cisownicy przy ul. Turystycznej, przy wyjściu zielonego szlaku turystycznego na asfaltową drogę, znajduje się Restauracja “Pod Tułem” z pokojami gościnnymi. Znajduje się ona w budynku dawnego schroniska turystycznego i może być przez nas traktowana jako schronisko na szlaku, ponieważ oferta gastronomiczna jest także skierowana dla Gości ze szlaku.
8. Poniżej Restauracji “Pod Tułem” mijamy sporych rozmiarów kamieniołom. Administracyjnie przynależy on do Lesznej Górnej, więc idziemy granicą trzech wsi (Leszna Górna, Dzięgielów, Cisownica). Bezwzględnie należy stosować się do ostrzeżeń oraz tablic informacyjnych, ponieważ w kamieniołomie część prac prowadzona jest z użyciem materiałów wybuchowych.
9. W Dzięgielowie przy Zamku znajduje się przystanek autobusowy, z którego odjeżdżają busy do Cieszyna (przewoźnikiem jest firma Trans-Bus). Aby wrócić do Ustronia, należy pojechać z Dzięgielowa do Cieszyna, z którego jest już dużo autobusów do Ustronia.