Tokarnia pętlą z Wisłoka Wielkiego

Plan wycieczki

1. Wycieczkę zaczynamy w Wisłoku Wielkim w pobliżu cerkwi św. Onufrego. Schodzimy do głównej szosy i odbijamy w prawo. Po chwili – przy charakterystycznym krzyżu – ponownie w prawo, tak jak pokazuje drogowskaz: Przełęcz pod Tokarnią 1 h 30 minut. Wędrujemy szlakiem żółtym asfaltową drogą. Za budynkiem leśnictwa Wisłok zakaz wjazdu. Po lewej stronie mijamy kapliczkę wystawioną ku pamięci zmarłych podczas epidemii cholery w 1831 roku. 100 metrów dalej – na rozgałęzieniu dróg – skręcamy w prawo, cały czas trzymając się żółtych znaków (wiedzie tędy również czarny szlak rowerowy).
2. Po ok. 1,5 godzinie marszu dochodzimy do przełęczy pod Tokarnią (w pobliżu drogi, po lewej stronie, nieco w głębi, znajduje się stara wiata). My dalej prosto, po chwili dochodzimy do węzła szlaków pod Tokarnią. W tym miejscu skręcamy w prawo i czerwonym szlakiem podchodzimy na szczyt Tokarni (778 m n.p.m.). Tu znacznik szczytu, ławeczka, pamiątkowa pieczątka oraz charakterystyczny maszt przekaźnikowy.
3. Z Tokarni schodzimy do skrzyżowania po własnych śladach. Dalej kontynuujemy wędrówkę szlakiem czerwonym (kierunek: Puławy). Wędrujemy pasmem Bukowicy, wpierw odkrytymi polanami, potem przez las Szachowo. (W pewnym momencie w lewo odbija droga leśna na Suchy Wierch, gdzie znajduje się miejsce pamięci – patrz: Warianty i modyfikacje). My dalej głównym grzbietem, przez las. Mijamy Wilcze Budy (759 m n.p.m.).
4. Dochodzimy do niewielkiej przełęczy. Stoi tu solidna wiata turystyczna z kamiennym grillem. W tym miejscu opuszczamy szlak czerwony i skręcamy w lewo na dróżkę, która po chwili doprowadza do szerokiej drogi leśnej. Skręcamy ponownie w lewo na czarny szlak rowerowy , kierując się za drogowskazem: Wisłok Wielki 5,6 km.
5. Idziemy wygodną leśną drogą. Po około godzinie marszu dochodzimy do znanego nam już rozwidlenia ze szlakiem żółtym, którym wędrowaliśmy w kierunku Tokarni. Skręcamy tym razem w prawo i schodzimy do wsi drogą, którą szliśmy na początku naszej wycieczki.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Tokarnia to szczyt znajdujący się we wschodniej części pasma Bukowicy w północno-wschodniej części Beskidu Niskiego. Wyższa kulminacja (zachodnia) z wieżą przekaźnikową ma wysokość 778 m n.p.m., zaś niższa, wschodnia (zwana też Mendla Wierchem) – 766 m n.p.m. Jest to szczyt o dużych walorach widokowych. Z głównej kulminacji rozpościera się piękna panorama na Beskid Niski i Pogórze Bukowskie, na południowym zachodzie widać dominujący w krajobrazie Kamień nad Jaśliskami. Przy dobrej pogodzie widać też Tatry. Wschodni wierzchołek – Mendla Wierch – jest zalesiony, ale z polany poniżej wierzchołka roztacza się ciekawy widok na Bieszczady z Chryszczatą na czele. Tokarnia (778 m n.pm.) nie jest obleganym szczytem, mimo że leży na Głównym Szlaku Beskidzkim. Szczyt zaliczany jest do Korony Beskidu Niskiego, Diademu Polskich Gór oraz do regionalnej odznaki turystycznej „Korona Ziemi Sanockiej”.
2. Warto zobaczyć dawną drewnianą cerkiew św. Onufrego w Wisłoku Wielkim wzniesioną w latach 1850-1853. Przed cerkwią stoi murowana dzwonnica bramna z początku XX wieku. Świątynia leży na Podkarpackim Szlaku Architektury Drewnianej. Od 1948 roku budowla pełni funkcję kościoła rzymskokatolickiego. Jadąc szosą na południe w kierunku Komańczy, mijamy miejsce, gdzie stała niegdyś cerkiew pod wezwaniem Zesłania Ducha Świętego w Wisłoku Górnym wzniesiona w 1874, a rozebrana po II wojnie światowej. Do dziś zachowały się jedynie ślady fundamentów oraz fragmenty cerkiewnego ogrodzenia. Na cerkwisku stoi kamienna chrzcielnica. Obok znajduje się dawny cmentarz wiejski, na nim kilka kamiennych nagrobków. W 1997 roku w tym miejscu postawiono krzyż dla upamiętnienia Łemków – dawnych mieszkańców tych ziem. Z Wisłoka Górnego wychodzi szlak żółty na Kanasiówkę (831 m n.p.m.) – szczyt zaliczany do Korony Beskidu Niskiego.

Warianty i modyfikacje

1. Możemy zdobyć szczyt Tokarni w łatwy i nieforsowny sposób, wracając do Wisłoka Wielkiego żółtym szlakiem , tą samą drogą. W tym wariancie nie przejdziemy całej opisanej tu pętli. Odpuszczamy odcinek wiodący czerwonym szlakiem przez Szachowo i Wilcze Budy, który po deszczu może być bardzo błotnisty. Rezygnujemy również z długiego i monotonnego zejścia czarnym szlakiem rowerowym do miejscowości. To dobra opcja na niepewną pogodę. To również dobry wybór, jeśli nie chcemy spędzać całego dnia na wędrówce.
2. Warto zejść z grzbietu Bukowicy i odkryć mało znane ciekawostki, które znajdują się na Suchym Wierchu (727 m n.p.m.). Znajduje się tu krzyż oraz obelisk poświęcony powstańcom styczniowym z Bukowska, a także mogiła żołnierzy poległych podczas I wojny światowej. Jak tam dojść? Wędrujemy pasmem Bukowicy, trzymając się czerwonego szlaku. Około pół godziny marszu od skrzyżowania pod Tokarnią należy odbić w lewo w dość wyraźną drogę leśną, która sprowadza na południe. W kilkanaście minut dotrzemy na Suchy Wierch. Oprócz miejsca pamięci znajduje się tu też skupisko cisów. Wracamy na trasę po własnych śladach.

Wskazówki praktyczne

1. Do Wisłoka Wielkiego kursują autobusy z Komańczy. Wysiadamy na przystanku „Wisłok Wielki Kościół” – tuż przy skrzyżowaniu z żółtym szlakiem. Rzadkie kursy realizowane są także z Sanoka.
2. Samochód najlepiej zaparkować pod dawną cerkwią (obecnie kościół) w Wisłoku Wielkim. Znajduje się tu niewielki parking dla kilku pojazdów.
3. Dłuższe fragmenty trasy wiodą asfaltem i utwardzoną drogą. Są to odcinki: z Wisłoka Wielkiego żółtym szlakiem do przełęczy pod Tokarnią oraz zejście z pasma Bukowicy czarnym szlakiem rowerowym. Odcinek czerwonego szlaku przez Szachowo i Wilcze Budy wiedzie lasem mocno pofałdowanym terenem – po deszczu jest tu sporo błota.  Na wycieczkę zabierzmy wygodne obuwie turystyczne.
4. Solidna wiata odpoczynkowa z możliwością rozpalenia grilla znajduje się przy czerwonym szlaku za Wilczymi Budami (około godziny marszu od skrzyżowania pod Tokarnią). W tym miejscu szlak rowerowy odbija w kierunku Wisłoka Wielkiego i Darowa. Znajdują się tu ławki, stoliki, kosze na śmieci, stojaki na rowery, jest też spory zapas drewna do kominka. To znakomite miejsce na odpoczynek i dłuższy posiłek.
5. Na trasie nie ma schroniska, zatem przed wycieczką zadbajmy o prowiant na drogę. Sklepy spożywcze znajdują się w pobliskiej Komańczy.
6. Warto skorzystać z lokalnej gastronomii – w gospodarstwie agroturystycznym „Przedbieszczady” w Wisłoku Wielkim zjemy zarówno domowy obiad, jak i regionalne pierogi. Miejsce to oferuje także duży wybór serów kozich.